Raport o funkcjonowaniu polskiego rynku finansowego w ujęciu ...

Raport o funkcjonowaniu polskiego rynku finansowego w ujęciu międzysektorowym4.1.1 Systemy płatności detalicznychKrajowa Izba RozliczeniowaPolskie banki rozliczają zlecenia płatnicze związane z płatnościami detalicznymiza pośrednictwem Krajowej Izby Rozliczeniowej SA (KIR). Funkcjonuje onaw oparciu o art. 67 ustawy Prawo bankowe 57 . Podstawowym celem spółki jeststandaryzacja systemu detalicznych rozliczeń międzybankowych oraz sprawnai bezpieczna realizacja transakcji bezgotówkowych.Płatnościdetaliczne sąrozliczane zapośrednictwem KIRKIR jest operatorem dwóch międzybankowych systemów rozliczeniowych przetwarzającychelektroniczne komunikaty o charakterze płatniczym i informacyjnym:ELIXIR i EuroELIXIR. ELIXIR służy do rozliczania uznaniowych i obciążeniowychform płatności detalicznych nominowanych w złotych. Natomiastdzięki systemowi EuroELIXIR możliwe jest rozliczanie zarówno krajowych, jaki transgranicznych płatności w euro. Powyższy system jest nieodłącznie związanyz wymaganiami wynikającymi z powstania Jednolitego Obszaru Płatnościw euro (SEPA – Single Euro Payments Area).Oba systemy prowadzone w ramach KIR są systemami rozrachunku netto, czylidziałają na zasadzie wielostronnej kompensaty wzajemnych należności i zobowiązańuczestników.Dodatkową funkcjonalność omawianych systemów rozliczeniowych stanowimechanizm gwarancji rozrachunku. Polega on na wycofaniu części zleceń, jeżelistrony przeprowadzanych transakcji nie zapewnią środków umożliwiającychpokrycie wszystkich zobowiązań. Dzięki temu rozwiązaniu banki, które niezgromadziły na swoim rachunku wystarczających środków nie są wykluczanez rozliczeń, co miało miejsce wcześniej, a co może prowadzić do powstania tzw.efektu domina. Warto przy tym zauważyć, że KIR podejmuje działania w celu minimalizacjiefektów związanych z uczestnictwem w systemie, nie można jednakcałkowicie wyeliminować ryzyka rozliczeniowego.Funkcjonującesystemyumożliwiająprzetwarzaniepłatności w złotychi euroRealizacja zleceńdetalicznych przezKIR następujena zasadzierozrachunku nettoW ramach KIRfunkcjonujemechanizmgwarancjirozrachunkuIstotną rolę w zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania systemów zarządzanychprzez KIR odgrywa Narodowy Bank Polski. Jest on nie tylko uczestnikiem systemu,ale pełni również funkcję banku rozrachunkowego oraz pośrednika w przekazywaniuzleceń do paneuropejskiej izby rozliczeniowej STEP2. Rozrachunek zleceń płatniczychrozliczanych w systemie ELIXIR dokonywany jest na platformie SORBNET,natomiast w systemie EuroELIXIR na platformie TARGET2.NBP odgrywaistotną rolęw funkcjonowaniusystemu płatnościSystem rozliczeń kart płatniczychOddzielny aspekt stanowi mechanizm rozliczania transakcji dokonywanych kartamipłatniczymi. Obecnie w Polsce działają trzy systemy rozliczeń transakcjikartowych: Krajowy System Rozliczeń (prowadzony przez spółkę PolCard SA),Europay Domestic Clearing and Settlement System (prowadzony przez Master-Card Europe) oraz VISA National Net Settlement System (prowadzony przez Visa57Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.Oprócz systemówpłatnościbankowychw Polsce działająteż systemyrozliczaniatransakcji przyużyciu kartpłatniczychKomisja Nadzoru Finansowego97