Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kroz istoriju grada do novog dru{tva<br />
4<br />
Srednjovekovni grad,<br />
hri{}anski apsolut i razlike u zajednicama<br />
Pod pritiskom ekonomskog i dru{tvenog funkcionalizma, logika izmene<br />
plana Atine vodi ka ukidanju sredi{ta, ka cepanju urbane strukture. Od III<br />
do XIII veka (srednji i pozni srednji vek), evolucija zapadnog urbanizma kreta}e<br />
se upravo u suprotnom smeru: od mnogostrukog se ide ka jedinstvenom,<br />
od rasipanja ka integraciji. Kako u dana{nje vreme ova poslednja karakteristika<br />
predstavlja naro~it izazov za neke pojedince koji nastoje da re{e<br />
aktuelne, i socijalne i urbane probleme, ovaj prikaz srednjovekovnog istorijata<br />
grada ne}e biti naodmet. Na samom po~etku, skrenimo pa`nju na originalan<br />
oblik formiranja jedinstva grada kakav se javlja u to vreme, a koji je direktna<br />
posledica uticaja hri{}anstva na tada{nje oblike mi{ljenja i pona{anja.<br />
Upravo zahvaljuju}i njemu javljaju se uo~ljive razlike izme|u zapadnog i<br />
isto~nja~kog modela grada.<br />
Svi istori~ari ovog perioda sla`u se oko podele ove epohe na tri velika<br />
perioda. Prvi, od III do VI veka, predstavlja fazu sa`imanja gradova, pa ~ak i<br />
njihovog i{~ezavanja, te se s tim u vezi govori o „zbijenom”, „uvu~enom gradu”.<br />
Drugi period se prote`e od VII do XI veka, a to je doba funkcionalisti~kog<br />
policentrizma, „grada arhipelaga” ili „umnogostru~enog grada”. I najzad,<br />
u periodu izme|u XII i XIII veka razli~iti delovi ili centri se stapaju u<br />
celinu, tako da tek od ovog perioda mo`emo da govorimo o srednjovekovnom<br />
gradu u pravom smislu re~i, odnosno o „ujedinjenom gradu”.<br />
Napomenimo pre svega da je rimski grad postojao u obliku monumentalnog,<br />
u velikoj meri ste{njenog centra, na kojem su se tiskali forum, hram,<br />
amfiteatar, praetorium itd., dakle svi elementi mo}i i kulture koji su ga ~inili<br />
osnovnom }elijom velikog imperijalnog tela. Izvan tog centra {irila se veoma<br />
prostrana izgra|ena zona, nejasnih granica i bez okolnih zidina, sa~injena od<br />
stambenih ~etvrti u kojima su se uo~avale i primese seoskog `ivota. Stanovni{tvo<br />
su ~inili administrativni i vojni funkcioneri koji su `iveli od ostvarenih<br />
honorara, sitni trgovci i zanatlije koji su u ovim ~etvrtima nalazili prostora za<br />
43
Change language