TRANZICION III

Në fazën aktuale të bisedimeve për statusin, situata politike pobëhet gjithnjë e më e nxehtë dhe ky trend sigurisht se do të vazhdojëgjatë kohës së zhvillimit të bisedave, pikërisht për faktin sebashkësitë e ndryshme etnike në Kosovë presin rezultate të ndryshmenga këto bisedime. Përderisa bashkësia shqiptare shpreson për njëpavarësi të pakushtëzuar nga Serbia, bashkësia serbe kryesishtshpreson se Qeveria e Serbise do t’ia dalë të fitojë një lloj autonomietë zgjeruar për Kosovën, më të cilën ajo nuk do të ndahej nga Serbia(miratimi i Kushtetutës së re dhe referendumi për të). Serbët, veçmase përkrahin planin e Beogradit për decentralizim, i cili përfshin njënumër të madh të komunave të reja dhe i cili vazhdon të përkrahësistemin paralel arsimor dhe shëndetësor, të cilin Beogradi ia ofronbashkësisë serbe dhe një numri të konsiderueshëm të pjesëtarëve tëpakicave tjera. Nëse merren parasysh bashkësitë më të vogla etnike,ato mendojnë se gjenden në një pozitë, kur duhet të zgjedhinndërmjet dy palëve, varësisht prej asaj se ku jetojnë pjesëtarët e tyredhe si u janë përshtatur afiniteteve. Në disa raste, pjesëtarët endryshëm të së njejtës bashkësi zgjedhin anë të ndryshme, siç ështërasti me bashkësinë e goranëve e cila është e ndarë në të dy anë.Përveç rritjes së nivelit të krimit në kohën e fundit, motivi i të cilëveështë i diskutueshëm në disa raste, në Kosovë ka rajone në të cilatnuk është rritur niveli i shqetësimit dhe frikësimit të romëve dheserbëve, posaçërisht në fshatrat ku ka kthim. Udhëheqësit vendas dhendërkombëtarë kanë dënuar publikisht të gjitha krimet.Është e rëndësishme të vërehet shënimi i përparimit nëaspektin e lirisë së lëvizjes dhe sigurisë së personave me kombësijoshqiptare, por kjo varet edhe nga regjioni dhe bashkësia e caktuaretnike. Liria e lëvizjes për serbët dhe romët – grupet që deri tash kanëqenë më të ekspozuara ndaj dhunës, është përmirësuar në një masë nëregjionin e Prishtinës, Gjilanit dhe Prizrenit, por ende ështëproblematike në regjionet e Pejës dhe Mitrovicës. Sipas anketës sëbërë nga Shërbimi Policor i Kosovës në prill të vitit 2006, 99% epjesëtarëve të bashkësive etnike kanë deklaruar se udhëtojnë jashtëvendbanimeve të tyre, 80% kanë deklaruar se ndjehen të sigurtë gjatëatyre udhëtimeve dhe asnjë nga të anketuarit nuk i ishte nënshtruarndonjë krimi gjatë udhëtimit.Sa i përket transportit publik, situata nuk ka ndryshuar ngaperiudha e raportimit të kaluar – autobusët publik kalojnë nëpërenklavat serbe dhe rome, mirëpo asnjëherë nuk ndalen në to. Tëvetmet mjete të transportit për pjesëtarët e këtyre bashkësive janëmakinat private dhe autobusët specialë të cilët qarkullojnë dy herë nëjavë nga fshatrat më të vogla kah ato më të mëdha ose në drejtim të13