TRANZICION III

mekanizmave tashmë të krijuar institucional, si dhe përfaqësueset eorganizatave joqeveritare të grave.Gratë dhe ekonomiaShkalla e punësimit të grave ka rënë në periudhën prej vitit2004-2005, nga 44.0% në 40.8%. Papunësia e grave është në rritjedhe në krahasim me papunësinë e meshkujve është më e lartë për26%. Në anën tjetër zvogëlohen mundësitë për gjetjen e çfarëdo puneqë paguhet, posaçërisht për gratë që kanë mbi 40-45 vjet. Duke pasurparasysh që edhe kujdesi ndaj fëmijëve dhe të moshuarve janë barrë egrave, krahas rritjes së papunësisë por edhe për shkak të dallimevendërmjet pagave mesatare të meshkujve dhe grave, çka flet sevarfëria po bëhet çdo ditë e më shumë pronë e grave.Shoqëria në Serbi, e cila ka shumë vështirësi ekonomike dhe ecila është parimisht e drejtuar kah ndërtimi i ekonomisë së tregut,nevojat e grupit të grave të cilat janë më të ekspozuarat ndaj rrezikuttë varfërisë, janë pothuajse të padukshme. Këto grupe të rrezikuarapërfshijnë gratë nga fshatrat, romet, nënat me fëmijë pa burra,amviset, gratë e moshuara, femrat që janë pjesëtare të pakicavekombëtare dhe gratë me aftësi të kufizuara. Gratë janë ato të cilatpërjashtohen të parat nga vendet e punës gjatë procesit të privatizimitdhe ristrukturimit të kompanive, posaçërisht ato që janë në pozita mepagë të mirë. Çdo ditë e më shumë gra punojnë në sektorët qëpaguhen shumë pak dhe në sektorin e shërbimit. Rritja e pjesëmarrjessë ekonomisë gri, po ashtu e rrit eksploatimin dhe diskriminimin egruas. Proceset e privatizimit nuk janë sa duhet transparete dhe ngaato përjashtohen shumica e grave. Gjatë tranzicionit, gratë mbesin mëshpesh pa punë dhe presin më gjatë për t’u punësuar, pa marrëparasysh nivelin e përgatitjes akademike. Kapacitetet e grave nukpranohen për shkak të ritradicionalizimit dhe ripatriarkalizimit tëshoqërisë. Përkrahja për zhvillimin e sipërmarrësisë së grave ështënjë ndër zgjidhjet e mundshme për zbutjen e pasojave të reformaveekonomike në procesin e tranzicionit. Për gratë paraqesin problemmjetet financiare, edhe nëse janë në gjendje që të fillojnë një biznes tëpavarur, sepse nuk kanë qasje të mjaftueshme për kredi. Gratë nukkanë pozita të njëjta startuese për forcimin ekonimik nëpërmjetvetëpunësimit dhe hapjes së firmave private, sepse disponojnë me njëpërqindje shumë të ulët të pasurisë së patundshme, që është garancipër të marrë kredi.80