TRANZICION III

tradicionale patriarkale dhe shumë qartësisht u rekomandojnëfemrave që t’i kushtohen roleve të tyre në amvisëri. Është interesanteqë gratë, edhe pse të ngjashme me meshkujt sipas strukturësarsimore, shumë më pak janë në pozita udhëheqëse që paguhen mirëdhe nuk është për t’u çuditur kur në kolektivet në të cilatmbizotërojnë gratë, meshkujt janë në pozita udhëheqëse. Disahulumtime për ndjenjën e përgjegjësisë tregojnë që gratë kanë ndjenjëmë të lartë të përgjegjësisë së meshkujt, ndërsa janë meshkujt ata qëmbajnë pozitat më të larta udhëheqëse. Nuk ndodh rrallë që meshkujtnë pozita udhëheqëse e të përgjegjshme të kenë më pak kualifikimakademik se sa që kërkohet, p.sh për të njëjtën pozitë nga gratë.Në kuadër të kësaj që u tha për arsimimin dhe gratë nuk duhettë harrohen librat shkollor, fjalorin që nuk kujdeset për ndjesinëgjinore dhe për stereotipit gjinore që përdoren në to. Natyrisht, situatamë tragjike është me librat shkollor që përdoren në shkollimin fillor, icili është shumë masiv dhe përcaktues për zhvillimin jetësor. Sistemii përgjithshëm shkollor nëpërmjet programeve mësimore kultivon njënënçmim në masë dhe sistematik të grave si dhe nxit pranimin e këtijnënçmimi si një model të jetës. Pranimi i nënçmimit, e me këtë edhe idiskriminimit të një grupi të shoqërisë çon kah pranimi i nënçmimitdhe diskriminimit edhe të grupeve dhe individëve tjerë, të cilët përarsye e shkaqe të ndryshme mund të emërohen si ndryshe, tëndryshëm dhe të shpallen si më pak të vlefshëm, respektivisht grupedhe individë, të cilët lejohet që të diskriminohen. Është e qartëgjithsesi se nëse diskriminimi pranohet si një model i dëshiruar ijetës, nuk do të ketë një kuptim të qëllimit të diskriminimit, pra nukdo të priten as sanksionime, por shpërblime për kryerjen e tij. Kështushumë lehtë vijmë të moskuptimi i dënimit për kryerjen ediskriminimit në çfarëdo forme – nga ofendimi deri te vrasja – dhearsyetimi i dhunës dhe krimit.Dhuna ndaj grave dhe shëndeti i graveDhuna ndaj grave është e përhapur, të cilës i kanë kontribuarpërveç sistemit patriarkal të marrëdhënieve gjinore edhe kriza e rëndëekonomike, zhvendosja, shpërngulja, ambienti i luftës, procesi ikthimit kah tradicionalja dhe klerikalizmit etj.Dhuna ndaj grave në familje dhe në marrëdhëniet ndërmjetpartnerëve, dhuna seksuale ndaj grave dhe tregtia me gra janëkarakteristikat më të shpeshta të dhunës ndaj grave në Serbi, kukategoritë e caktuara të grave, si p.sh romet, gratë me invaliditet dhegratë me probleme psikike janë të ekspozuara më së shumti ndaj83