TRANZICION III

ekapitullim me atë se si është duke ndikuar e kaluara aktualisht, d.m.thme atë çka ka ndodhur në 15 vitet e fundit, ndoshta edhe më shumë, gati20, jo vetëm në marrëdhëniet e Kosovës dhe Serbisë dhe shqiptarëve eserbëve, por edhe në marrëdhëniet ndërmjet sektorëve joqeveritarë tëKosovës dhe Serbisë. Unë këtë e kam quajtur ballafaqim me të kaluarën,sepse ballafaqimi është sipas meje një parakusht për ndërtimin emarrëdhënieve të reja. Në fakt, situatat dhe prioritetet tona kanë dallimpërmbajtjesor. Ato nuk kanë qenë të njëjta që nga fillimi, ky është njënga përfundimet për të cilat kam folur, i cili është se organizatatjoqeveritare dhe sektori civil në përgjithësi kanë qenë pjesë e njëkonsensusi për qëllimin përfundimtar. Pra, gjatë takimeve, të cilat i kemipasur para luftës dhe pas luftës, tërë kohën është paraqitur fjala pavarësiqë është bërë si një mur ndarës ndërmjet nesh. Ndërkohë për të filluarvetë dialogun, ka qenë e domosdoshme që edhe ne nga ana jonë, ose si ikam quajtur unë nga kufijtë e dukshëm dhe të padukshëm, ta pranojmëatë, ose më mirë të them që të deklarohemi qartë se pavarësia e Kosovësështë diçka që ne e pranojmë si qëllim legjitim. Dhe ne e kemi bërë këtë.Pra, në njërën anë të tavolinës gjithmonë uleshin njerëzit, të cilët janëpjesë e një lëvizje të përgjithshme ndërsa në anën tjetër të tavolinës nëSerbi ishin përfaqësuesit e organizatave joqeveritare, të cilët gjithmonëkanë qenë në anën e kundërt të politikës zyrtare, të paktën ata që kishinpranuar të marrin pjesë në atë dialog. Natyrisht, kjo nuk është një bazë eshëndoshë pasi fuqia e njërës dhe palës tjetër nuk është e njëjtë. Ndikimijuaj këtu është një pjesëz e vogël rreth një qëllimi të përbashkët. Atë çkabëjmë ne është pengesë për shtetin e Serbisë. Këtë duhet ta kemiparasysh, pasi që pritjet janë të mëdha ndërsa mundësitë tona janë në faktshumë të vogla dhe të kufizuara.Fatmirësisht apo fatkeqësisht, kemi edhe shembullin e fundit tëkushtetutës së Republikës së Serbisë, e cila, siç keni dëgjuar ështëadoptuar dhe miratuar nga ana e qytetarëve, ndërsa në fakt ky proces kavërtetuar aftësinë e këtij pushteti për të vjedhur, gënjyer dhe mashtruar,pra kjo kushtetutë ka qenë tema rreth së cilës janë gjendur në pozitakundërshtuese pjesa më e madhe e shoqërisë civile dhe elita e pushtetitpolitik, mu për shkak të preambulës në të cilën përmendet Kosova.Natyrisht, ne e kemi humbur këtë betejë për kush e di të satën herë. Atëqë kemi menduar që nuk duhet të jetë në preambulë, ka mbetur aty, atëqë kemi menduar që nuk duhet të jetë në kushtetutë ka mbetur nëkushtetutë dhe ne tanimë po i përjetojmë pasojat e asaj dite paskushtetutës. Po i përjetojmë në kuptimin e asaj se në kushtetutën eSerbisë banorët janë klasifikuar në dy lloj të qytetarëve; serbët dhe tëtjerët, për të cilët ne kemi kuptuar të paktën nga komisioni i zgjedhjeveqë për çudi të madhe shumica kanë votuar për atë që sipas kushtetutës të135