TRANZICION III

Gratë dhe arsimimiAnalfabetizmi në Serbi është sipas regjistrimit të fundit, parasë gjithash një karakteristikë e grave, të cilat përbëjnë një grupgjashtë herë më të madh se meshkujt, ndërsa një e treta e grave qëkërkojnë punë kanë të mbaruar vetëm shkollimin fillor. Nëse do tëbëhej një analizë gjinore e shkallës së lartë të analfabetizmitfunksional në Serbi, me siguri se edhe këtu gratë do të ishin në njëpozitë më të papërshtatshme se meshkujt. Në mjediset rurale dhe atotë varfëra, përparësia për shkollim u jepet fëmijëve të gjinisëmashkullore, përderisa fëmijët e gjinisë femërore dalëngadalë dalinjashtë rrjetit të arsimit dhe drejtohen në mirëmbajtjen e amvisërisëdhe nga me atë rol nuk kanë më qasje në arsim. Problemin themelortë dallimeve gjinore në arsimim e përbëjnë segregacioni horizontaldhe vertikal. Ndarja horizontale e profileve arsimore nënkuptonpërqendrimin e madh të nxënëseve ose studenteve në ato fusha, tëcilat në rrethin patriarkal konsiderohen si të përcaktuara për femratose që lidhen me rolin e tyre tradicional – kujdesin për të tjerët – p.shmjekësia dhe sektori i arsimit, ose në ato fusha ku nuk sigurojnë pagatë larta apo pushtet në shoqëri. Tradicionalizmi në aspektin e rolevegjinore kushtëzon shtimin e analfabetizmit teknologjik të grave qëedhe më shumë i kufizon në tregun e punës. Ndarja vertikale nëarsimim, nënkupton që sa më i lartë është niveli i arsimimit, aq mëshumë bie niveli i pjesëmarrjes së grave që në Serbi është epranishme vetëm në studimet pasuniversitare dhe ato të doktoratës.Ndarja vertikale po ashtu pasqyrohet edhe në faktin se gratë si kuadromësimdhënëse janë më pak të përfaqësuara sa më lart që shkohet nënivelin e arsimimit. Feminizmi i shpejtuar i pozitave të ulëtauniversitare është para së gjithash pasojë e pozitës së pafavorshme tëuniversiteteve dhe pagave të ulëta në to, se sa që janë tregues i njëpozite të favorshme të grave.Ende nuk ekziston një statistikë e përpunuar gjinore përpjesëmarrjen e grave në shkollimin e lartë, në vitet e fundit prej kohëskur në universitetet shtetërore është futur në përdorim vetëfinancimidhe prej momentit kur është shtuar numri i fakulteteve, të cilëtnënkuptojnë pagesën e konsiderueshme për shkollim. Mendohet sekëto masa të vetëfinancimit do të zvogëlojnë pjesëmarrjen e grave nëarsimin e lartë, respektivisht që gratë do të dalin nga rrjeti i arsimitedhe në këtë nivel dhe se kjo mund të reflektohet në ndarjen gjinorevertikale edhe në nivelin e shkollimit në fakultete. Një përkrahje emirë për këtë trend negativ bëhet edhe nga ana e elitës politike, kishësdhe mediave të cilët përkrahin dhe nxisin sistemin e vlerave82