nga serbët, shqiptarët jetonin në pjesën tjetër të Kosovës ndërsapakicat tjera diku në mes.Rrjedhën e ngjarjeve për shkak të mungesës së sigurisë gjatëvakumit nuk e kishin parashikuar përveç Bashkësisë Ndërkombëtare,edhe forcat e NATO-s në Kosovë (KFOR), po ashtu edhe hakmarrjenmë se të pritshme prej shqiptarëve të Kosovës, gjithashtu kanëdështuar në sjelljen para drejtësisë të përgjegjësve për dhunën pasvitit 1999 e gjatë viteve në vijim, në kohën kur misionindërkombëtarë ishte instaluar tërësisht në Kosovë, bashkë mepushtetin ekzekutiv në sferën e mbrojtjes së jashtme dhe tëbrendshme, si dhe në qeverisje, legjislacion dhe sektorin e gjyqësisë.Deri në gjysmën e vitit 2001, KFOR-i p.sh kishte më shumë se 40000 trupa në Kosovë, policia e udhëhequr nga KB (CIVPOL) kishterreth 4 500 policë në shërbim, gjithashtu edhe Shërbimi Policor iKosovës kishte afërsisht të njëjtin numër të policëve, përderisagjyqësori kishte disa dhjetëra gjykatës dhe prokurorë ndërkombëtarë,të cilët ishin dërguar në Kosovë për të udhëhequr rastet e krimeve tëluftës dhe krimeve ndëretnike. Në të njëjtën kohë, ndërmjet viteve1999 dhe 2004 ishin zgjidhur vetëm një numër shumë i vogël irasteve të krimeve ndëretnike dhe një numër i vogël i kryerësëveishin sjellë para drejtësisë. Përveç kësaj, vala e dhunës në mars të vitit2004 e drejtuar kundër serbëve në tërë Kosovën e cila “më 18 mars ushndërrua në spastrim etnik të gjitha fshatrave pakicë dhe lagjeve,” 37kishte lënë të vdekur 19 persona, përafërsisht 900 të lënduar, mbi 700shtëpi të djegura të serbëve, romëve dhe ashkalinjve, rreth 30 kishadhe manastire serbe të shkatërruara dhe mbi 4000 njerëz tëzhvendosur. Përgjigja e sektorit të drejtësisë ndaj kësaj dhune ka qenëe pamjaftueshme: përderisa janë shqiptuar rreth 209 dënime në lidhjeme trazirat e marsit, ata që kanë qenë të prekur nga këto trazira endeprotestojnë pse nuk ka pasur asnjë dëmin për organizimin dhe nxitjene trazirave të marsit. Po ashtu ka pasur mangësi serioze në kryerjen ehulumtimeve dhe proceseve gjyqësore. 38Në anën tjetër, Serbia që nga revolucioni i 5 tetorit kadështuar që të adresojë çështjen e krimeve të luftës të kryera nëKosovë nga forcat serbe të sigurisë, si dhe të bëjë një ndarje të qartëdhe kritike me politikat e Millosheviqit të ndjekura në Kosovë nëperiudhën 1987-1999. Përderisa janë shënuar disa përparime dhe37International Crisis Group, Kolapsi në Kosovë, ‘Përmbledhje’, në:www.crisisgroup.org, po ashtu në shqip dhe serbisht38 Për analizën se si ka vepruar drejtësia në Kosovë në rastet lidhur me trazirat emarsit, shih OSCE, Kosovo: The Response of the Justice System to the March 2004Riots, December 2005..90
mbase edhe shumë të tjera do të ishin shënuar, i tërë procesi ishtendalur dhe ndoshta edhe është kthyer prapa pas vrasjes sëkryeministrit Zoran Gjingjiq. Deri më sot në Serbi janë arrestuar dhejanë ngritur padi penale ndaj një numri të konsiderueshëm tëpjesëtarëve të forcave të sigurisë për krimet e luftës në Kosovë. 39 Poashtu, përkundër përpjekjeve të kohëpaskohshme të mediave tëpavarura, si B92 dhe organizatave joqeveritare, si YIHR-ja, Qendrapër të Drejtën Humanitare, Komiteti i Helsinkit dhe disa të tjera,qeveria dhe mediat që sponzorohen nga shteti kanë bërë shumë pakpër të krijuar një proces të shëndoshë për ballafaqimin me të kaluarënpër qytetarët e Serbisë. Si përfundim, nuk vijnë shenja të qarta nëdrejtim të shqiptarëve nga Serbia që tregojnë se Serbia është penduarpër gabimet e bëra në Kosovë dhe ka mësuar nga ato gabime.Situata e lartpërmendur është një klimë e përgjithshme në tëcilën është supozuar të jetë ndërtuar sundimi i ligjit në Kosovë. Nënveprimin e këtyre dy faktorëve të mëdhenj, mosndëshkimi për krimetndaj pakicave në Kosovë dhe mungesa e adresimit të së kaluarës nëSerbi, nuk është edhe aq befasuese që instutucionet e ndërtuara sishtylla për sundimin e ligjit janë shumë larg suksesit në misionin etyre. Si në çdo sistem tjetër, institucionet kryesore për bartjen esundimit të ligjit janë legjislativi (Kuvendi i Kosovës), policia(Shërbimi Policor i Kosovës) dhe gjyëqësia. Teksti i mëposhtëm dotë paraqesë një përmbledhje të shkurtër për sfidat më të mëdha që ipresin këto institucione në zbatimin e ligjit në Kosovë, me njëpërshkrim në vazhdim për faktorët tjerë që ndikojnë në këtë proces.Kuvendi i Kosovës (KK) ka qenë një lojtar interesant që ngathemelimi i tij. Ka qenë i kritikuar në vazhdimësi nga vëzhguesitndërkombëtarë për punën e tij të ngadalshme në miratimin e ligjevedhe mbi politizimin e procesit. Në fakt, për shumicën e anëtarëve tëtij, miratimi i ligjit ka qenë një punë në të cilën ata nuk kishinpërvojë. Kuvendi i Kosovës, si shumë institucione tjera, ka flluar tëndërtohet që nga gurthemeli dhe nuk kishte praktikë të mëparshmepër t’u mbështetur. Si rezultat i kësaj, u desht shumë më tepër kohëdhe përfshirje më e madhe e emocioneve politike për t’u pajtuar mbiprocedurën dhe prioritetet legjislative se sa do të merrte në kushtenormale. KK-ja shumë shpesh është shndërruar në një vend tëndarjeve dhe vetëlavdërimit, kryesisht nëpërmjet shprehjes sëemocioneve të larta patriotike, në vend të kryerjes së detyrës parësore39 Për informata lidhur me gjykimet për krimet e luftës në Serbi, vizitoni webfaqene Humanitarian Law Center në: www.hlc.org.yu.91
- Page 1 and 2:
Nisma e të Rinjve për të Drejtat
- Page 4 and 5:
Serbia në vrullin e ri kundërevro
- Page 6 and 7:
Serbët e Kosovës po bëjnë përg
- Page 8 and 9:
liberal. Bashkësia Ndërkombëtare
- Page 10 and 11:
Pas zgjidhjes së statusit të Koso
- Page 12 and 13:
Pozita e pakicave në KosovëJelena
- Page 14 and 15:
Mitrovicës veriore, ku pjesëtarë
- Page 16 and 17:
kërkuar nga të gjithë personat q
- Page 18 and 19:
Kemi refuzuar që të shprehim mend
- Page 20 and 21:
të pushtetit, shëndetësisë dhe
- Page 22 and 23:
ardhmen duhet të përpunohen „th
- Page 24 and 25:
qëndrime të kundërta me politik
- Page 26 and 27:
është interpretuar si përkrahje
- Page 28 and 29:
janë shumë të rënduara dhe duhe
- Page 30 and 31:
Shteti ligjor apo sundimi i ligjit
- Page 32 and 33:
Në Serbi është ndryshe: kur kish
- Page 34 and 35:
shpjegim “nuk është mundur as t
- Page 36 and 37:
ezervuara për shembujt të cilët
- Page 38 and 39:
Eh tash, nëse ata që banojnë në
- Page 40 and 41: gjyqësisë, do të duhej të jetë
- Page 42 and 43: Barazia gjinore dhe pozita e femrë
- Page 44 and 45: tjera feministe të shtetit kombët
- Page 46 and 47: Indeksi i zhvillimit të çështjev
- Page 48 and 49: shpesh, janë të pranishme në kë
- Page 50 and 51: Departamentin për Urbanizim dhe Sh
- Page 52 and 53: vite shkollimi, përqindja e amvisa
- Page 54 and 55: asnjë mënyrë i plotë pa diskuti
- Page 56 and 57: „Dallimi dhe bashkëjetesa“Shk
- Page 58 and 59: Zagrebi në mënyrë që ta prezant
- Page 60 and 61: Europa çdo ditë e më tepër po i
- Page 62 and 63: këtë edhe të drejtën për përd
- Page 64 and 65: Vendosja e sistemit shumë partiak
- Page 66 and 67: Ndërkombëtare ka qenë po ashtu i
- Page 68 and 69: padi penale, i arrestojnë dhe i mb
- Page 70 and 71: adekuate në rastet e sulmeve nga a
- Page 72 and 73: Pushteti ka standarde të dyfishta
- Page 74 and 75: • Serbia të definohet si shtet i
- Page 76 and 77: Edhe sot gratë përbëjnë struktu
- Page 78 and 79: - barra e dyfishtë e punëve shtë
- Page 80 and 81: mekanizmave tashmë të krijuar ins
- Page 82 and 83: Gratë dhe arsimimiAnalfabetizmi n
- Page 84 and 85: ezikut të dhunës. Përveç rritje
- Page 86 and 87: Ndoshta arsyet për lindshmërinë
- Page 88 and 89: sistem të tillë, gratë do të p
- Page 92 and 93: për miratimin e ligjeve për të p
- Page 94 and 95: Shërbimi Policor i Kosovës (SHPK)
- Page 96 and 97: shërbimet kryesore që të jenë j
- Page 98 and 99: mundësojë zhvillimin sektorëve t
- Page 100 and 101: - Kuvendi i Kosovës do të ketë n
- Page 102 and 103: përfshijnë Kosovën dhe Serbinë.
- Page 104 and 105: palakmueshme, nëse mund të shpreh
- Page 106 and 107: ‘’Rekomandimet e Lundit’’ q
- Page 108 and 109: eagon ndonjëherë kur ndodh ndonj
- Page 110 and 111: organizohet transporti për në qyt
- Page 112 and 113: disertacione të doktoraturave që
- Page 114 and 115: do të lexoj vetëm një nen, i cil
- Page 116 and 117: çështje i bllokojmë të gjitha t
- Page 118 and 119: shumta dhe biseda me përfaqëues d
- Page 120 and 121: PYETJE: Nga Kushtetuta që Beogradi
- Page 122 and 123: ky është edhe një manipulim për
- Page 124 and 125: se kjo kushtetutë vlerësohet si p
- Page 126 and 127: ashkësive fetare në vend, kur në
- Page 128 and 129: ndihmojnë që një ligj i caktuar
- Page 130 and 131: për një manipulim, pasi ata thon
- Page 132 and 133: Punëtoria « Akuarium - Një ditë
- Page 134 and 135: Debati “Kosova dhe Serbia - një
- Page 136 and 137: jenë qytetarë të rendit të dyt
- Page 138 and 139: përdorur roli i gjinisë për atë
- Page 140 and 141:
Është një gjendje paksa skizofre
- Page 142 and 143:
Bashkësisë Evropiane dhe të gjit
- Page 144 and 145:
shkak të konceptit ekzistues të p
- Page 146 and 147:
dhe të tjerat në territorin e Ser
- Page 148 and 149:
duhet të instalohet një pushtet v
- Page 150 and 151:
PETRIT SELIMI: Unë e kam një pyet
- Page 152 and 153:
shkojnë në drejtime tjera, sepse
- Page 154 and 155:
NAGJA DUHAÇEK: Unë vetëm ju kish
- Page 156 and 157:
MILENKO DERETA: Unë jam optimist i
- Page 158:
Nisma e të rinjve për të drejtat