Kamu Borçlanma Sözleşmelerinin Hukuksal Niteliği Üzerine Notlar

özel kişilerle sözleşme ilişkisi içerisine girdiği durumlarda sözleşmede öngörülen
hususlara aykırı davranması, adli yargının tazminata yönelik caydırıcı kararlarıyla pekala
bertaraf edilebilir. Ancak, idarenin sözleşme ilişkisi dışındaki alanda ortaya çıkacak işlem
ve eylemleri bakımından sözkonusu “kötüye kullanma” ve buna karşı muhatap olan özel
kişilerin idari yargıda daha iyi korunması (bir tazminat hükmü üzerinden hukuksal
korumaya kıyasla, ilgili idari işlemin veya tasarrufun iptaline hükmedilebilmesi
dolayısıyla) –belki- gündeme gelebilecektir. Bu itibarla, sözleşme ilişkisinin kurulduğu
alanlarda yukarıdaki paragrafta değinilen hususların geçerliğini yitirdiği savlanabilir.
Şu halde, sözleşme ilişkisi içerisine girildiği durumlarda idarenin kimi
sözleşmelerinin idari yargıya tâbi tutulması gereksinimi, aslî olarak sözleşmenin diğer
tarafı olan özel kişiyi koruma amacına yönelmiş olmasa gerektir. Burada asıl korunmaya
mazhar olan, doğaldır ki, bu sözleşme dolayısıyla hakları ihlal edilmesi olası bulunan
halktır. Đşte, idari yargının bu alandaki aslî görevi de, genel kamunun çıkarlarını idare ile
özel kişi arasındaki sözleşme ilişkisinin özel hukukun mahiyetinden ileri gelen dar
kapsamndan çıkarıp, genel kamu çıkarlarını öncelleyen yapısında belirmektedir
kanısındayız.
Dolayısıyla, idarî yargının asıl amacı, sadece idarenin eylem ve işlemleri
çerçevesinde idareyle doğrudan ilişki içerisinde olan kişilere karşı koruma sağlamak
olmayıp, bu ilişkilerin mahiyetine göre genel anlamıyla kamu yararının korunmasını da
amaçlamaktadır. Nitekim, bir kamu hizmetinin uzun süreyle görülmesine yönelik olarak
idareyle sözleşme ilişkisinde bulunan kişiler ele alındığında, bahsekonu ilişkiye dair bir
uyuşmazlıkta idarî yargının işlevi sadece bu sözleşmenin tarafını idareye karşı korumanın
ötesine geçmekte ve –uygulama dikkate alındığında- daha ziyade genel kamu yararının
gözetilmesi şekline bürünmektedir.
Yinelemek gerekirse, kamuoyunda çoğu kez hatalı algılandığı şekliyle, Danıştay
tarafından imtiyaz sözleşmelerine ilişkin uyuşmazlıkların görülmesi sürecinde idarî
yargının idarenin çıkarlarını değil, genel kamunun yararını korumayı öngördüğü hususu
dikkatlerden kaçıyor gibidir. Oysa, öğretide bir görüşte ifadesini bulduğu şekliyle “Đdari
10