Kamu Borçlanma Sözleşmelerinin Hukuksal Niteliği Üzerine Notlar

ödeme opsiyonu” veya “faiz opsiyonu” gibi teknik isimler altında kurgulanmakta 142 ve
bunların valığına göre kredilerin fiyatlandırması (maliyeti) farklılık arz edebilmektedir.
Dolayısıyla, finans piyasasındaki olağan işlemler şeklinde beliren bu türden
unsurlara dayanılarak idari sözleşme sayılma yoluna gitmenin anlam ifade edemeyeceği
söylenebilir.
Şayet sözleşme içerisinde yer verilmeyen “mali koşulları tek yanlı değiştirme”
yetkisini idarenin (kamu yararı bu yönde hareket etmeyi gerekli kılıyor gerekçesiyle)
bilahare kamu gücüne dayanarak kullanmasından bahsedilecek ise, bu durum idarenin
özel hukuka tâbi olarak görülen hemen her tür sözleşmesinde kamu yararına dayanarak –
ve yasal bir düzenlemeyle öngörülmüş olunmak koşuluyla- uygulayabileceği bir olanaktır.
Sözgelimi, bayındırlık yapım sözleşmelerinde de idare, kamu yararını gerekçe göstererek
sözleşmeyi değiştirme yoluna gidebilir, zira Kamu Đhale Kanunu bu yönde cevaz veren
hükümleri havidir.
Nihayet, idarenin tarafı bulunmadığı sözleşmeler bakımından dahi, yasamanın
sözleşmelere müdahalelerde bulunabildiğini anımsamak yerinde olacaktır. Sözgelimi,
özel kişiler arasındaki özel hukuka tâbi kira sözleşmeleri üzerinde yeni yasal
düzeznlemelere gitmek suretiyle değişiklikler yapabilen –ve getirdiği bu yasal
düzenlemesi Anayasa’ya uygunluk itibariyle Anayasa Mahkemesince de onaylanmış
olan 143 - yasamanın, aynı yetkiyi –yine yasal bir düzenlemeyle olanak tanınması kaydıylabizatihi
idarenin tarafı bulunduğu özel hukuka bağlı sözleşmelerde idareye ihsan
edebileceği değerlendirilmelidir. Şu halde, idarenin tek yanlı tasarrufuyla sözleşmelere
müdahale edemeyeceği görüşünde tutarlılık bulunmayacaktır kanısındayız. Yine, bu
anlayıştan hareketle belirtmek isteriz ki, idarenin sözleşmelere müdahale edebilmesine
142 Finans piyasalarındaki bu türden işlemler hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Fettahoğlu,
Abdurrahman; Finansal Piyasalarda Yenilikler ve 1980 Sonrası Türkiye, BTHAE, Ankara, 1991.
143 Bkz. Altaş, Hüseyin; Kira Parası Artışlarının Sınırlandırılması, AÜHFD, C. 49, Sy. 1-4, 2000,
s. 97-99; keza, bkz. Ayrancı, Hasan; Sözleşme Kurma Zorunluluğu, AÜHFD, C. 52, Sy. 3, 2003,
s. 229-238.
88