Kamu Borçlanma Sözleşmelerinin Hukuksal Niteliği Üzerine Notlar

dayanarak “idari sözleşme” yargısına varabilme yönündeki görüşlerin benimsenmesi,
yukarıdaki “özel hukuka tâbi kira sözleşmelerine yasayla müdahale” örneğimiz dikkate
alındığında, yetersiz veya en azından belli ölçüde anlamsız kalmaktadır.
Böylesi durumlarda, sözgelimi idarenin tarafı olduğu bir yapım sözleşmesine
idarece yapılan müdahalede anılan sözleşmenin özel hukuk sözleşmesi olma niteliği nasıl
bertaraf edilmiş sayılmayacak ve idarenin tek yanlı kamu gücü kullanımı yönündeki
işlemi aleyhine neticede ancak idari yargıya gidilerek karşı çıkılabilecek ise, kamu
borçlanmalarında da aynı durum geçerli sayılabilecektir. Dolayısıyla, idarenin tek yanlı
ve sözleşmeye dayanmayan bir kamu kudretini kullanarak kamu borç sözleşmelerinde
değişikliklere gidebilmesi, bu sözleşmeleri tek başına idari sözleşme yapmaya yetmese
gerektir.
Esasen, idari sözleşme sayılmak yoluyla idarenin tarafı olduğu sözleşmelerde tek
yanlı değişikliklere gidebileceği yönünde idare hukukuna egemen kılınan ilkenin, yasal
düzenlemeye gerek kalmaksızın kamu yararı gerekçe gösterilerek idareye sözleşme
üzerinde değişiklikler yapma yetkisi tanımayı öngörüyor olması da bu bağlamda
zikredilmek gerekir. 144
144 Đdarenin, tarafı olduğu sözleşmelerde tek yanlı değişiklikler yapabilme yetkisinin üç farklı
kaynağı olabilmektedir. Anılan yetki, ya sözleşme içerisinde idareye tanınmıştır (ki bu durumda
tarafların karşılıklı iradeleriyle kararlaştırılan bir durum sözkonusudur), ya da yasada yer verilir,
nihayet son olarak sözleşmede olmasa veya yasayla öngörülmemesine karşın idare hukukunun
ilkeleri arasında var sayılmak suretiyle (içtihadi olarak) doğabilmektedir.
Sözleşmede bu yönde bir hükme yer verilmişse, bu defa idarenin dayandığı hususun, kamu
hizmetinin sözleşmenin dışında bizatihi kamusal alandan aldığı dayanak değil, sözleşmeden
kaynaklanan bir yetki olduğundan bahsedilebilecektir; bu durum, açıktır ki, kamusal alan dışında
bir icazet alanının varlığını gösterir. Oysa, kamu hizmeti ilkeleri, sözleşmelerin içerisinde yer
verildiği için geçerlik bulmaz; gücünü mutlaka sözleşme hükümlerinden değil, aslî olarak kamu
(idare) hukukunun kamu hizmetleri bakımından varlık kazandırdığı “kamu hizmeti ilkeleri”nden
alır. (Đdarenin kamu hizmeti ilkelerini uygulayabilmesi için idari sözleşmelerde idareye üstün
yetkiler tanıyan hükümlere yer verilmesinin zorunlu olmadığı, bu yetkilerin sözleşme dışı, idare
89