Kamu Borçlanma Sözleşmelerinin Hukuksal Niteliği Üzerine Notlar

ile karşılaması düşünülemez. Ancak ek bir gelir sağlamak isteyen devlet borçlanma ile
vergi arasında seçim yapabilir.” 41
Esasen, uzun süreli borçlanmalar, ileriki yılların yöneticilerinin (ve halkın) “bütçe
hakkı”nın 42 gasbı anlamına da gelebilmektedir. Zira, halihazırda alınan borçların ilerideki
bütçelerden ödenmesi durumunda, ileriki yıllarda bütçeyi yapacak ve kullanacak kuşak
üzerinde bir yükümlülük yaratılmış, onların bütçe hakkının “içi boşaltılmış” ve ipotek
altına alınmış olmaktadır. Özellikle 1995-2002 yılları arasındaki dönemlerde devlet
bütçelerinin yatırıma imkan vermeyen “borç ödeme bütçesi” görünümünde olması bu
açıdan dikkat çekici bir örnektir ve böylelikle son dönem bütçe uygulayıcılarının elinde
kullanabilecek bir bütçe de neredeyse kalmamıştır. Bunun sakıncaları bilinmekle beraber,
öğretiden bir görüşte değinildiği üzere;
“(y)eterli miktarda sermaye birikiminin bulunmadığı, adil ve oturmuş bir vergi
düzeninin tesis edilemediği ve yatırımların finansmanına büyük gereksinim duyulan
ülkelerde, dış borçlanma, bugüne değin sermaye ve kaynak açığını gidermede bir çıkış
yolu olarak kullanılagelmiştir.” 43
Sınırsız harcamaların bütçeleri şişirmemesi ise, ancak ve sadece borçlanma
kaleminin terbiye edilmesiyle, yahut bir başka deyişle kısıtlanmasıyla olanak dahiline
girebilmektedir. 44 Zira, vergi kalemi zaten doğası gereği sınırlıdır; istenildiği kadar
41
Aykın, Hasan; Türkiye’de Đç Borçlanma ve Ekonomik Etkileri, s. 5
(http://www.mtk.gov.tr/eserler/tibee.doc).
42 Anılan kavram hakkında bkz. Doğanyiğit, Belediyelerde Dış Borçlanmaya Dayalı Finansman
Modeli, op. cit., s. 6.
43 Đbid., s. 1.
44 Borçlanmalar bakımından dış borçlarda sınırlama, devletin kredibilitesi çerçevesinde iktisadi
ölçek anlamında kredi verenlerin getireceği sınırlamalara bağlı olabilmekle beraber, iç borçlar
bakımından daha göreli bir serbestinin yahut “sınırlı bir kısıtlılığın” var olacağı savlanabilir. Đç
borçlar bakımından konu ele alındıkta, iç borçların kısıtlanmasına yönelik bir ayrıntılı çalışma
30