Kamu Borçlanma Sözleşmelerinin Hukuksal Niteliği Üzerine Notlar

5. Nihai Değerlendirme
Gerek devletin ve gerek yerel idarelerin kamuya verecekleri hizmetleri yerine
getirlebilmeyi teminen vergi ve benzeri gelirlerin yetersizliği karşısında kimi zaman
borçlanmaya gidebilecekleri, genel olarak itirazla karşılaşmayan bir kabullenmeye
mazhar durumdadır. Kuşkusuz, Anaysal iktisat çerçevesinde kamu borçlanmalarının
sınırlandırılması yönünde karşı görüşlerin de bulunduğunu hemen belirtelim.
Bütün bu kuramsal yaklaşımlar bir yana bırakılsa dahi, kamu adına
borçlanmaların gelecek kuşaklar adına mali yükümlülükler getirmesi veya hesapsız kamu
borçlanmalarının devletin siyasal bağımsızlığı ve ülkenin geleceğiyle yakın ilgisinin
bulunduğu da açıktır. Nitekim, kanımızca bu yöndeki acı deneyimler bağlamında
değinmek gerekirse, Osmanlı devletinin özellikle son dönemlerinde kamu
borçlanmalarının ne türden facialara neden olabildiğine kısa bir tarihsel bakış, yeterince
ders alınmaya elverişlidir.
hukukunun kamu hizmetine ilişkin ilkeleri kaynaklı olduğu hususunda bkz. Karahanoğulları,
Kamu Hizmeti (Kavram ve Hukuksal Rejim), op. cit., s. 326.)
Bununla birlikte, idarenin kamu gücü ayrıcalıklarının sözleşme dışından kaynaklandığı görüşü
kabul edilirse, sözleşme ilişkisinin özel kişiye yeterli güvenceyi sağlamaktan uzak kalabildiği,
sözgelimi, bir belediyenin, özel kişiyle imzalamış bulunduğu kira sözleşmesine rağmen,
kiraladığı büfeyi tahliye kararı almış ve uygulamış olmasının Danıştayca onaylandığı da
zikredilmektedir (bkz. Đbid., 379 no.lu dip not).
Nihayet, bu bağlamda öğretiden bir başka görüşte, idarenin sözleşmenin koşullarını önceden
belirleyerek özel kişiye dayatma gücüne sahip olabildiği, ancak özel kişinin yine de isterse
sözleşmeyi imzalamayabileceği yaklaşımından hareketle, kamu gücü ayrıcalığının sözleşmeden
kaynaklanabileceği; ancak, sözleşmede yer verilmiş olmasa dahi yasa koyucunun iradesiyle de
gerçekleşebileceğine ve bu durumda “özel hukuku aşan rejim”den bahsedilebileceğine
değinilmekte; ancak, yasal düzenleme bulunmaması durumunda ne olacağına dair bir görüş
serdedilmemektedir (bkz. Gözler, Đdare Hukuku-II, op. cit., s. 31, 32)
90