Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
Sueve o <strong>El</strong> Xueve (Piloña, Parres, Colunga)<br />
‘el monte <strong>de</strong> Xúpiter’; La Pena Sobia<br />
(Teberga) ‘la peña <strong>de</strong> Xúpiter’; Xubín<br />
(Teberga) ‘<strong>de</strong> Xúpiter’; o Xarraxubín<br />
(Valdés) ‘sierra <strong>de</strong> Xúpiter’. <strong>El</strong> xentiliciu <strong>de</strong><br />
Xove ye xoveru -a -o.<br />
<strong>El</strong> Lauredal<br />
Llugar <strong><strong>de</strong>l</strong> distritu Oeste, parroquia urbana<br />
<strong>de</strong> Jove / Xove, barriu <strong>de</strong> Xove <strong>de</strong> Riba.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: topónimu<br />
formáu col nome castellanu d’una finca, «<strong>El</strong><br />
Lauredal», on<strong>de</strong> atopamos el sustantivu<br />
lauredal ‘sitio poblado <strong>de</strong> laureles’.<br />
●Etimoloxía: el castellanu lauredal ye un<br />
<strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> laurel que vien <strong><strong>de</strong>l</strong> occitanu<br />
laurier, un <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> laur, proce<strong>de</strong>nte <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
llatín LAURUM ‘lloréu’. L’equivalente asturianu<br />
ye lloréu o lloreda; ver Lloreda, Llorea y<br />
<strong>El</strong> Llorente.<br />
●Referencia al llugar: <strong>de</strong>n<strong>de</strong> 1986 hai na<br />
zona un parque llamáu <strong>El</strong> Lauredal, pol<br />
nome <strong>de</strong> la finca que yera <strong>de</strong> la familia<br />
Paquet, motivu pol que se conocía tamién<br />
como La Casa Paquet.<br />
Laviada<br />
Barriu y llugar <strong><strong>de</strong>l</strong> distritu Centro.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: esti topónimu ta<br />
formáu col apellíu Laviada, pol que la xente<br />
conocía la fábrica <strong>de</strong> fundición afincada nel<br />
llugar, que se llamó, sucesivamente,<br />
«Laviada» (1850), «Julio Kessler, Laviada y<br />
Compañía» (creada en 1901), «Laviada y<br />
Compañía» y –fusionada con «La<br />
Industria»– «La Industria y Laviada», nome<br />
que conservó <strong>de</strong>n<strong>de</strong> 1950 hasta 1983, en<br />
que peslló <strong>de</strong>finitivamente. L’apellíu Laviada<br />
<strong>de</strong>bíase al cofundador <strong>de</strong> la fábrica, llamáu<br />
Juan Díaz Laviada.<br />
●Etimoloxía: l’apellíu Laviada ye la<br />
castellanización <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu Llaviada,<br />
qu’esiste nos conceyos d’Uviéu o Bual, y<br />
con artículu La Llaviada en Colunga, Amieva<br />
y Piloña. L’apellíu De la Laviada o De la<br />
Labiada –quiciabes pronunciáu con «ll»]–<br />
ye frecuente na documentación municipal<br />
<strong>de</strong> <strong>Xixón</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> sieglu XVI. Proce<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín<br />
LAPĬDĀTAM [lapidátam] ‘<strong>de</strong> piedra’, nuna<br />
espresión <strong><strong>de</strong>l</strong> tipu TĔRRAM LAPĬDĀTAM ‘tierra<br />
109<br />
con piedres’, <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> LAPĬDEM [lápi<strong>de</strong>m]<br />
‘piedra’ 25 .<br />
●Referencia al llugar: la fábrica <strong>de</strong> Laviada,<br />
<strong>de</strong>dicada a la esmaltería <strong>de</strong> fierro, ocupaba<br />
l’espaciu comprendíu ente la cai L’Infiestu<br />
hasta la cai Fortuna Balnearia, y <strong>de</strong>n<strong>de</strong> la<br />
cai Magnus Blikstad hasta l’avenida<br />
Portugal. Nos terrenos <strong>de</strong> l’antigua fábrica<br />
construyóse en 1983 un parque, que caltién<br />
el nome <strong>de</strong> Laviada.<br />
LEORIO / LLORIO<br />
Parroquia. Códigu alministrativu: 24.14.00.<br />
Nome oficial anterior: «Leorio».<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: palabra non<br />
reconocible nel asturianu actual a nun ser<br />
como topónimu.<br />
●Etimoloxía: nuna primer impresión, l’orixe<br />
<strong>de</strong> Llorio podría relacionase col sustantivu<br />
asturianu lloréu ‘Laurus nobilis, árbol <strong>de</strong><br />
fueya non cayedizo <strong>de</strong> color ver<strong>de</strong> escuro y<br />
arumoso, que da flores blanques y<br />
pequeñes’ (en castellanu «laurel»). Pero hai<br />
que tener en cuenta que la forma<br />
asturiana, primero <strong>de</strong> Llorio tuvo que ser<br />
Lleorio, representada na documentación<br />
medieval pola grafía «Leorio» con una l-<br />
inicial que <strong>de</strong>bía pronunciase ll- (la so<br />
castellanización ye «Leorio», escrito y<br />
pronunciao con l- inicial). Polo tanto, la<br />
relación etimolóxica con lloréu ye bien<br />
difícil, porque la [ó] tónica <strong>de</strong> Llorio<br />
orixínase na fusión d’una primitiva<br />
secuencia -eo-. Les formes medievales<br />
«Laudorio» y «Ledorio» (pronunciábense<br />
con «ll-» inicial) suxeren <strong><strong>de</strong>l</strong>les<br />
proce<strong>de</strong>ncies, nenguna d’elles segura pel<br />
momentu. «Laudorio» <strong>de</strong>xa suponer un<br />
orixe nel llatín LAUDATŌRĬUM ‘laudatoriu,<br />
allabador, que val p’allabar, empon<strong>de</strong>rar o<br />
exaltar (a Dios)’, aplicao a un santuariu,<br />
<strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> verbu LAUDĀRE ‘allabar,<br />
empon<strong>de</strong>rar’. Tamién almite la hipótesis<br />
d’un orixe nel llatín LAVATŌRĬUM [lawatórium]<br />
‘llava<strong>de</strong>ru’, <strong><strong>de</strong>l</strong> verbu LAVĀRE [lawáre]<br />
‘llavar’, o bien d’una forma llatino-vulgar<br />
*LAUTŌRĬUM ‘llava<strong>de</strong>ru’, <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> axetivu<br />
LAUTUS ‘llaváu, bañáu, llimpiu’. La forma<br />
25 Ye inverosímil ver equí l’ast. llaviada<br />
‘caxada, güesu <strong>de</strong> la parte inferior <strong>de</strong> la<br />
boca on<strong>de</strong> encaxen los dientes y les<br />
mueles’, que vien d’un <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín<br />
CLAVIS ‘llave, barra, clavía’.