Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
N’asturianu ye frecuente que’l sustantivu<br />
casa s’encurtie en ca cuando-y sigue otru<br />
sustantivu (ta en ca Pedro), y d’aen<strong>de</strong><br />
l’actual Cadianes. Según otra hipótesis,<br />
arrancaríase <strong><strong>de</strong>l</strong> nome romanu CATĬLĬUS,<br />
quiciabes amu d’una finca o casería no que<br />
güei ye Carceo, terrenu que se llamaría en<br />
xenitivu CATĬLĬANIS [katiliánis] ‘(finca) <strong>de</strong><br />
Catilius’. Por evolución fonética regular, esa<br />
espresión pasaría na Edá Media a<br />
*Ca<strong>de</strong>yanes, y pol mesmu fenómenu pol<br />
que fiyu y guiyada se dicen tamién fíu y<br />
guiada, pasó a pronunciase *Ca<strong>de</strong>anes,<br />
<strong>de</strong>sembocando nel actual *Cadianes. Una<br />
tercer hipótesis, que pondría l’orixe <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
topónimu nel nome llatín CATĬUS, tien menos<br />
fundamentu.<br />
●Referencia al llugar: llugar agora<br />
<strong>de</strong>shabitáu.<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nel<br />
añu 1250 apaez «…<strong>de</strong> font bellida <strong>de</strong> parte<br />
<strong>de</strong> contra Cadianes…». En 1821,<br />
«Cadianes». Nel diccionariu xeográficu <strong>de</strong><br />
Madoz (1845-50) apaez citao como<br />
«Cadiain», que nun pue ser otro qu’un<br />
error <strong>de</strong> trescipción.<br />
Cadrecha<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Castiello<br />
Bernueces, barriu <strong>de</strong> Castiello Bernueces.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: palabra non<br />
reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
usu como topónimu.<br />
●Etimoloxía: Cadrecha provién <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín<br />
CATARACTAM [kataráktam] ‘cascada, saltu<br />
d’agua, catarata’, que yera palabra que los<br />
romanos tomaron <strong><strong>de</strong>l</strong> griegu KATARÁKTÊS, col<br />
mesmu significáu, <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> verbu<br />
KATARÁSSÔ ‘llanzase o tirase <strong>de</strong> lo alto’,<br />
compuestu <strong>de</strong> KATÁ ‘<strong>de</strong> lo alto, d’arriba<br />
abaxo’ y ARÁSSÔ ‘llanzase, tirase’. Ente<br />
CATARACTAM y Cadrecha hai una etapa<br />
evolutiva intermedia, Cadreita, que pervive<br />
nel asturianu occi<strong>de</strong>ntal.<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />
nun documentu <strong><strong>de</strong>l</strong> Monesteriu <strong>de</strong> Santa<br />
María <strong>de</strong> la Vega, añu 1508, pue lleese lo<br />
que quiciabes seya una referencia a esti<br />
topónimu: «…un prado segadio, que yaze<br />
sola canpana <strong>de</strong> Santo Pedro <strong>de</strong> Vernuezes,<br />
el qual dicho prado yaze a so ela fuente <strong>de</strong><br />
villa, el qual se <strong>de</strong>termina <strong>de</strong> la partge <strong>de</strong><br />
çima por heredad <strong>de</strong> Fernan Suarez <strong>de</strong><br />
Vernuezes e <strong>de</strong> Diego Diaz <strong>de</strong> Cadrecha e<br />
<strong>de</strong> Juan <strong>de</strong> Valençia…». Ye tamién probable<br />
qu’otres menciones posteriores se refieran<br />
a esti llugar: «Joan <strong>de</strong> Llanos <strong>de</strong> Cadrecha,<br />
el mozo» (Llibru <strong><strong>de</strong>l</strong> Cai, años 1563 y<br />
1567); «En Vernuezes a Sebastian <strong>de</strong><br />
Cadrecha» (Llibru Ordinariu, añu 1576); «y<br />
en Castiello a pedro <strong>de</strong> Cadrecha» (Llibru<br />
Ordinariu, añu 1577); «Pedro Menen<strong>de</strong>z<br />
Val<strong>de</strong>s, Gabriel <strong>de</strong> Cadrecha y Rodrigo<br />
Fernan<strong>de</strong>z Travanco, veçinos <strong>de</strong> esta villa y<br />
conçejo» (Protocolos Notariales <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong>, añu 1650).<br />
CAGÜEZO<br />
Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />
Güerces. Códigu alministrativu: 24.11.01.<br />
Nome oficial anterior: «Cabuezo».<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: anque nun ye<br />
seguro, esti topónimu pue ponese en<br />
relación col sustantivu asturianu cabuexu o<br />
caboxu ‘tueru vieyu y güecu d’un árbol’, en<br />
relación tamién con cabornu o caborniu, <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
mesmu significáu.<br />
●Etimoloxía: <strong>de</strong>sconozse, por más que ye<br />
posible un orixe nun <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín CAVUM<br />
[káwum] ‘güecu’.<br />
●Referencia al llugar: <strong>de</strong>signa un molín en<br />
ríu Llantones, tovía en funcionamientu.<br />
●Otres observaciones sobre’l nome: el<br />
nome oficial hasta agora, «Cabuezo», paez<br />
una forma antigua autóctona, que tien mui<br />
pocu usu na fala normal.<br />
Calacierbes<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Porceyo.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: palabra non<br />
reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
usu como topónimu.<br />
●Etimoloxía: nun tenemos elementos pa<br />
interpretar el sentíu etimolóxicu d’esti<br />
topónimu. En tou casu, puen ponese enriba<br />
la mesa <strong><strong>de</strong>l</strong>les pieces llingüístiques que<br />
podríen, quiciabes, entrar na formación <strong>de</strong><br />
lo que paez una palabra compuesta <strong>de</strong> dos<br />
elementos 5 . Como primer elementu pue<br />
5 Amás <strong>de</strong> los que se citen na nota<br />
siguiente, paez axustase a un patrón<br />
asemeyáu l’antiguu topónimu xixonés<br />
«Calavierno» (monesteriu <strong>de</strong> San Pelayu,<br />
añu 1399), y quiciabes «Cadabrunpy»<br />
38