14.04.2013 Views

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />

N’asturianu ye frecuente que’l sustantivu<br />

casa s’encurtie en ca cuando-y sigue otru<br />

sustantivu (ta en ca Pedro), y d’aen<strong>de</strong><br />

l’actual Cadianes. Según otra hipótesis,<br />

arrancaríase <strong><strong>de</strong>l</strong> nome romanu CATĬLĬUS,<br />

quiciabes amu d’una finca o casería no que<br />

güei ye Carceo, terrenu que se llamaría en<br />

xenitivu CATĬLĬANIS [katiliánis] ‘(finca) <strong>de</strong><br />

Catilius’. Por evolución fonética regular, esa<br />

espresión pasaría na Edá Media a<br />

*Ca<strong>de</strong>yanes, y pol mesmu fenómenu pol<br />

que fiyu y guiyada se dicen tamién fíu y<br />

guiada, pasó a pronunciase *Ca<strong>de</strong>anes,<br />

<strong>de</strong>sembocando nel actual *Cadianes. Una<br />

tercer hipótesis, que pondría l’orixe <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

topónimu nel nome llatín CATĬUS, tien menos<br />

fundamentu.<br />

●Referencia al llugar: llugar agora<br />

<strong>de</strong>shabitáu.<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nel<br />

añu 1250 apaez «…<strong>de</strong> font bellida <strong>de</strong> parte<br />

<strong>de</strong> contra Cadianes…». En 1821,<br />

«Cadianes». Nel diccionariu xeográficu <strong>de</strong><br />

Madoz (1845-50) apaez citao como<br />

«Cadiain», que nun pue ser otro qu’un<br />

error <strong>de</strong> trescipción.<br />

Cadrecha<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Castiello<br />

Bernueces, barriu <strong>de</strong> Castiello Bernueces.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: palabra non<br />

reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

usu como topónimu.<br />

●Etimoloxía: Cadrecha provién <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín<br />

CATARACTAM [kataráktam] ‘cascada, saltu<br />

d’agua, catarata’, que yera palabra que los<br />

romanos tomaron <strong><strong>de</strong>l</strong> griegu KATARÁKTÊS, col<br />

mesmu significáu, <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> verbu<br />

KATARÁSSÔ ‘llanzase o tirase <strong>de</strong> lo alto’,<br />

compuestu <strong>de</strong> KATÁ ‘<strong>de</strong> lo alto, d’arriba<br />

abaxo’ y ARÁSSÔ ‘llanzase, tirase’. Ente<br />

CATARACTAM y Cadrecha hai una etapa<br />

evolutiva intermedia, Cadreita, que pervive<br />

nel asturianu occi<strong>de</strong>ntal.<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />

nun documentu <strong><strong>de</strong>l</strong> Monesteriu <strong>de</strong> Santa<br />

María <strong>de</strong> la Vega, añu 1508, pue lleese lo<br />

que quiciabes seya una referencia a esti<br />

topónimu: «…un prado segadio, que yaze<br />

sola canpana <strong>de</strong> Santo Pedro <strong>de</strong> Vernuezes,<br />

el qual dicho prado yaze a so ela fuente <strong>de</strong><br />

villa, el qual se <strong>de</strong>termina <strong>de</strong> la partge <strong>de</strong><br />

çima por heredad <strong>de</strong> Fernan Suarez <strong>de</strong><br />

Vernuezes e <strong>de</strong> Diego Diaz <strong>de</strong> Cadrecha e<br />

<strong>de</strong> Juan <strong>de</strong> Valençia…». Ye tamién probable<br />

qu’otres menciones posteriores se refieran<br />

a esti llugar: «Joan <strong>de</strong> Llanos <strong>de</strong> Cadrecha,<br />

el mozo» (Llibru <strong><strong>de</strong>l</strong> Cai, años 1563 y<br />

1567); «En Vernuezes a Sebastian <strong>de</strong><br />

Cadrecha» (Llibru Ordinariu, añu 1576); «y<br />

en Castiello a pedro <strong>de</strong> Cadrecha» (Llibru<br />

Ordinariu, añu 1577); «Pedro Menen<strong>de</strong>z<br />

Val<strong>de</strong>s, Gabriel <strong>de</strong> Cadrecha y Rodrigo<br />

Fernan<strong>de</strong>z Travanco, veçinos <strong>de</strong> esta villa y<br />

conçejo» (Protocolos Notariales <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong>, añu 1650).<br />

CAGÜEZO<br />

Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />

Güerces. Códigu alministrativu: 24.11.01.<br />

Nome oficial anterior: «Cabuezo».<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: anque nun ye<br />

seguro, esti topónimu pue ponese en<br />

relación col sustantivu asturianu cabuexu o<br />

caboxu ‘tueru vieyu y güecu d’un árbol’, en<br />

relación tamién con cabornu o caborniu, <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

mesmu significáu.<br />

●Etimoloxía: <strong>de</strong>sconozse, por más que ye<br />

posible un orixe nun <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín CAVUM<br />

[káwum] ‘güecu’.<br />

●Referencia al llugar: <strong>de</strong>signa un molín en<br />

ríu Llantones, tovía en funcionamientu.<br />

●Otres observaciones sobre’l nome: el<br />

nome oficial hasta agora, «Cabuezo», paez<br />

una forma antigua autóctona, que tien mui<br />

pocu usu na fala normal.<br />

Calacierbes<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Porceyo.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: palabra non<br />

reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

usu como topónimu.<br />

●Etimoloxía: nun tenemos elementos pa<br />

interpretar el sentíu etimolóxicu d’esti<br />

topónimu. En tou casu, puen ponese enriba<br />

la mesa <strong><strong>de</strong>l</strong>les pieces llingüístiques que<br />

podríen, quiciabes, entrar na formación <strong>de</strong><br />

lo que paez una palabra compuesta <strong>de</strong> dos<br />

elementos 5 . Como primer elementu pue<br />

5 Amás <strong>de</strong> los que se citen na nota<br />

siguiente, paez axustase a un patrón<br />

asemeyáu l’antiguu topónimu xixonés<br />

«Calavierno» (monesteriu <strong>de</strong> San Pelayu,<br />

añu 1399), y quiciabes «Cadabrunpy»<br />

38

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!