Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
garrapata), que n’últimu términu sería una<br />
voz prerromana qu’aludiría a l’acción <strong>de</strong><br />
garrase fuertemente al pelleyu.<br />
Los Gavilanes<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Serín, barriu d’<strong>El</strong><br />
Sisiellu.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nome formáu col<br />
asturianu gavilanes, plural <strong>de</strong> gavilán<br />
‘Accipiter nisus, páxaru <strong>de</strong> presa diurnu <strong>de</strong><br />
papu rayáu y <strong>de</strong> tamañu pequeñu que caza<br />
paxarinos’. A falta d’otros datos, habría que<br />
pescudar si fai referencia directa al páxaru,<br />
o bien ye un nomatu <strong>de</strong> persona.<br />
●Etimoloxía: orixe <strong>de</strong>sconocíu. Quiciabes<br />
venga <strong><strong>de</strong>l</strong> góticu *GABILA, *GABILANS ‘forcón’,<br />
n’alusión a la forma <strong>de</strong> les garres.<br />
●Referencia al llugar: nome d'un monte y<br />
un camín ente <strong>El</strong> Sisiellu (parroquia <strong>de</strong><br />
Serín) y Picún (L’Abadía Cenero).<br />
La Gayola<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Castiello<br />
Bernueces, barriu <strong>de</strong> Castiello Bernueces.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: topónimu<br />
formáu col nome mo<strong>de</strong>rnu d’una finca <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
llugar, llamada La Gayola. Esti nome paez<br />
tar formáu pol sustantivu asturianu gayola<br />
‘allegría’.<br />
●Etimoloxía: gayola ‘allegría’ provién <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
occitanu gai ‘allegre’, proce<strong>de</strong>nte <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín<br />
GAUDĬUM [gáudium] ‘gociu’, con un sufixu<br />
diminutivu.<br />
GIJÓN / XIXÓN<br />
Zona urbana y capital <strong><strong>de</strong>l</strong> <strong>conceyu</strong>. Códigu<br />
alministrativu: 24.09.00. Nome oficial<br />
anterior: «Gijón».<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: palabra non<br />
reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
usu como topónimu 19 .<br />
⎯Formes asturiana <strong>Xixón</strong> y castellana<br />
Gijón: nun principiu, el nome asturianu y<br />
castellanu <strong>de</strong> Gijón / <strong>Xixón</strong> yera<br />
esactamente’l mesmu: na Edá Media<br />
[ZeZón] o [ZiZón], pronunciao como la «j»<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> francés o <strong><strong>de</strong>l</strong> catalán y escrito con «g»,<br />
19 Cualesquier relación con xixu ‘xixa’,<br />
‘xuiciu, capacidá pa razonar, pa pensar’ ye<br />
puramente casual.<br />
con «j» o con «i», nuna alternancia <strong>de</strong><br />
formes como Gegion, Gigion, Gijon, Gigon,<br />
Jijon, Giion, y otres. Pa los sieglos XIV-XV,<br />
la pronunciación ensórdase en [S], <strong>de</strong><br />
manera qu’igual n’asturianu qu’en<br />
castellanu dicíase [SiSón], con una<br />
pronunciación equivalente a l’actual «x»<br />
asturiana, calteniendo la escritura como<br />
Gigion o Gijon, y apaeciendo una grafía<br />
nueva, <strong><strong>de</strong>l</strong> tipu Jixon, Xijon o Xixon.<br />
Depués, <strong>de</strong> magar los sieglos XVI-XVII<br />
produzse la discrepancia que llega hasta<br />
güei: l’asturianu caltuvo la pronunciación<br />
[SiSón] cola grafía <strong>Xixón</strong>, mentres que’l<br />
castellanu camudó la [S] na actual<br />
pronunciación <strong>de</strong> la so «j» velar<br />
característica, conservando sin embargu<br />
l’antigua grafía Gijón. En resultes, pue<br />
dicise que l’asturianu caltién la<br />
pronunciación antigua con una grafía<br />
mo<strong>de</strong>rna, y el castellanu caltién la grafía<br />
antigua con una pronunciación mo<strong>de</strong>rna.<br />
●Etimoloxía: <strong>Xixón</strong> ye un topónimu d’orixe<br />
<strong>de</strong>sconocíu. De va más <strong>de</strong> dos sieglos,<br />
diversos especialistes tentaron d’establecer<br />
hipótesis sobre la proce<strong>de</strong>ncia y significáu<br />
primitivu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong>. Equí vamos esponer les<br />
más sobresalientes, mirando d’estremar les<br />
hipótesis científicamente fundamentaes,<br />
d’aquelles que nun pasen <strong>de</strong> ser curiosidaes<br />
ensin base.<br />
Den<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong>los ámbitos eruditos sostiénse,<br />
polo menos <strong>de</strong>n<strong>de</strong>’l sieglu XVIII, la<br />
hipótesis <strong>de</strong> que <strong>Xixón</strong> (castellanu «Gijón»)<br />
proce<strong>de</strong>ría <strong><strong>de</strong>l</strong> nome <strong>de</strong> l’antigua ciudá <strong>de</strong><br />
GIGĬA [guíguia], basándose no que diz<br />
Tolomeo, cronista griegu <strong>de</strong> l’Antigüedá,<br />
que la alluga en territoriu <strong>de</strong> los astures. De<br />
xuru que’l paecíu fonéticu y gráficu ente los<br />
dos nomes convida a i<strong>de</strong>ntificalos. L’ésitu<br />
d’esta tesis fizo fortuna popularmente hasta<br />
l’actualidá: asina, l’asociación <strong>de</strong> vecinos <strong>de</strong><br />
Cimavilla llámase «Gigia», y esti nome<br />
tienen usáola comercialmente <strong><strong>de</strong>l</strong>les<br />
empreses. Apaez tamién como verdá<br />
asentada en toa mena <strong>de</strong> llibros, artículos o<br />
investigaciones que falen <strong>de</strong> la historia <strong>de</strong><br />
la ciudá y <strong>conceyu</strong>, a nun ser los que tán<br />
escritos por llingüistes profesionales.<br />
Porque, n’efectu, estos va cuantayá que<br />
tienen abandonao la hipótesis <strong>de</strong> GIGĬA, y<br />
en nengún estudiu filolóxicamente seriu se<br />
cita como verosímil esi orixe. Yá Xovellanos<br />
dudaba d’esta hipótesis, y <strong>de</strong>pués otros<br />
94