14.04.2013 Views

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />

La Carbayera Can<strong>de</strong>nal<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Somió, barriu <strong>de</strong><br />

Can<strong>de</strong>nal.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: esti topónimu<br />

compuestu ta formáu por dos elementos: el<br />

sustantivu asturianu carbayera ‘sitiu pobláu<br />

<strong>de</strong> carbayos’ (ver La Carbayera), y el<br />

topónimu Can<strong>de</strong>nal (ver Can<strong>de</strong>nal).<br />

Prescín<strong>de</strong>se <strong>de</strong> la preposición <strong>de</strong> (nun<br />

principiu sería La Carbayera <strong>de</strong> Can<strong>de</strong>nal),<br />

fechu mui corriente nel asturianu cuando ta<br />

precedida <strong>de</strong> vocal: un vasu lleche, la casa<br />

Xuan, etc. Esti topónimu escríbese en<br />

palabres xebraes, porque caúna d’elles<br />

caltién el so acentu propiu, nes sílabes<br />

«ye» y «nal».<br />

●Etimoloxía: pa la etimoloxía <strong>de</strong> carbayera<br />

y carbayu, ver <strong>El</strong> Carbayu Blancu; pa la<br />

etimoloxía <strong>de</strong> Can<strong>de</strong>nal, ver Can<strong>de</strong>nal.<br />

●Referencia al llugar: carbayera que ta<br />

cerca’l cementeriu parroquial, pegando cola<br />

raya cola parroquia <strong>de</strong> Cabueñes.<br />

●Otres observaciones sobre’l nome: la<br />

xente <strong><strong>de</strong>l</strong> llugar diz simplemente La<br />

Carbayera, que ye tamién el nome que se-y<br />

da a una mo<strong>de</strong>rna urbanización.<br />

<strong>El</strong> Carbayeru<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Caldones, barriu<br />

<strong>de</strong> Robleo.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: tamos ante’l<br />

sustantivu asturianu carbayeru, masculín <strong>de</strong><br />

carbayera ‘sitiu pobláu <strong>de</strong> carbayos’,<br />

formáu col nome <strong><strong>de</strong>l</strong> carbayu al que se-y<br />

amiesta’l sufixu colectivu -eru. N’asturianu<br />

tien otros sinónimos como carbayal,<br />

carbayéu, carbayeda, carbayedal,<br />

carbayada; ver La Carbayera.<br />

●Etimoloxía: pal orixe <strong><strong>de</strong>l</strong> asturianu<br />

carbayu, ver <strong>El</strong> Carbayu Blancu. <strong>El</strong> sufixu<br />

colectivu -eru ye evolución <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín - ĀRĬUM<br />

[-árium].<br />

●Otres observaciones sobre’l nome: dase<br />

tamién la variante en plural Los Carbayeros.<br />

<strong>El</strong> Carbayu Blancu<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />

Güerces, barriu d’<strong>El</strong> Monte.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: esti topónimu ta<br />

formáu con un nome asturianu compuestu,<br />

κ carbayu blancu, espresión equivalente a<br />

carbayu albar, que <strong>de</strong>signa’l ‘carbayu <strong>de</strong><br />

ma<strong>de</strong>ra perbono’. <strong>El</strong> primer elementu <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

compuestu ye’l sustantivu asturianu<br />

carbayu ‘Quercus robur, árbol caducifoliu<br />

<strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra duro y bono, que tien les fueyes<br />

pequeñes y col bor<strong>de</strong> lobuláu’, ‘Quercus<br />

petraea, árbol montés asemeyáu al Quercus<br />

robur’ (en castellanu, «roble»). <strong>El</strong> segundu<br />

elementu ye’l masculín <strong><strong>de</strong>l</strong> axetivu<br />

asturianu blancu -a -o, n’alusión al color y<br />

quiciabes a la calidá; la mesma referencia<br />

fai albar en carbayu albar. <strong>El</strong> Carbayu<br />

Blancu escríbese en palabres xebraes,<br />

porque caún <strong>de</strong> los elementos conserva’l so<br />

acentu propiu, nes sílabes «ba» y «blan».<br />

●Etimoloxía: l’asturianu carbayu <strong>de</strong>be tener<br />

relación con carba ‘monte, maleza, ‘terrenu<br />

con monte y maleza’, palabra d’orixe<br />

<strong>de</strong>sconocíu, quiciabes prerromana. Pela so<br />

parte, l’axetivu blancu -a -o proce<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

xermánicu BLANK ‘resplandiente, blancu’,<br />

palabra que tovía pervive nes llingües<br />

xermániques como l’inglés (blank ‘que ta en<br />

blanco, vaciu’).<br />

Carbonero<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Fano, barriu <strong>de</strong><br />

Carceo.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: n’asturianu un<br />

carboneru ye una ‘capa <strong>de</strong> carbón pequeña,<br />

normalmente allugada cerca d’otra más<br />

gran<strong>de</strong>’; ye corriente qu’un masculín en -u<br />

que<strong>de</strong> fixáu na toponimia <strong>de</strong> l’Asturies<br />

central en -o. Ye un <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> carbón<br />

‘mineral que se forma al <strong>de</strong>scomponese a<br />

poco y a poco sustancies orgániques<br />

fosilizaes y que s’emplega como<br />

combustible’, col sufixu -eru, qu’indica<br />

llugar on<strong>de</strong> abonda daqué.<br />

●Etimoloxía: el sustantivu carbón provién<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> llatín CARBŌNEM [karbónem], col mesmu<br />

significáu. <strong>El</strong> sufixu -eru (nesti casu -ero)<br />

proce<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín - ĀRĬUM [-árium].<br />

●Referencia al llugar: Carbonero ye tamién<br />

el nome d’un regatu y una fonte.<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />

nun documentu <strong><strong>de</strong>l</strong> Monesteriu <strong>de</strong> San<br />

Vicente d’Uviéu-1, <strong><strong>de</strong>l</strong> añu 1144, apaez:<br />

«Cuius uille terminos ita asignamus: per<br />

Carzedo et per Caruonero…». Nel Catastro<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> Marqués <strong>de</strong> la Ensenada (1752) cítase<br />

«el Monte <strong>de</strong> Carbonero».<br />

53

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!