Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
La Carbayera Can<strong>de</strong>nal<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Somió, barriu <strong>de</strong><br />
Can<strong>de</strong>nal.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: esti topónimu<br />
compuestu ta formáu por dos elementos: el<br />
sustantivu asturianu carbayera ‘sitiu pobláu<br />
<strong>de</strong> carbayos’ (ver La Carbayera), y el<br />
topónimu Can<strong>de</strong>nal (ver Can<strong>de</strong>nal).<br />
Prescín<strong>de</strong>se <strong>de</strong> la preposición <strong>de</strong> (nun<br />
principiu sería La Carbayera <strong>de</strong> Can<strong>de</strong>nal),<br />
fechu mui corriente nel asturianu cuando ta<br />
precedida <strong>de</strong> vocal: un vasu lleche, la casa<br />
Xuan, etc. Esti topónimu escríbese en<br />
palabres xebraes, porque caúna d’elles<br />
caltién el so acentu propiu, nes sílabes<br />
«ye» y «nal».<br />
●Etimoloxía: pa la etimoloxía <strong>de</strong> carbayera<br />
y carbayu, ver <strong>El</strong> Carbayu Blancu; pa la<br />
etimoloxía <strong>de</strong> Can<strong>de</strong>nal, ver Can<strong>de</strong>nal.<br />
●Referencia al llugar: carbayera que ta<br />
cerca’l cementeriu parroquial, pegando cola<br />
raya cola parroquia <strong>de</strong> Cabueñes.<br />
●Otres observaciones sobre’l nome: la<br />
xente <strong><strong>de</strong>l</strong> llugar diz simplemente La<br />
Carbayera, que ye tamién el nome que se-y<br />
da a una mo<strong>de</strong>rna urbanización.<br />
<strong>El</strong> Carbayeru<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Caldones, barriu<br />
<strong>de</strong> Robleo.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: tamos ante’l<br />
sustantivu asturianu carbayeru, masculín <strong>de</strong><br />
carbayera ‘sitiu pobláu <strong>de</strong> carbayos’,<br />
formáu col nome <strong><strong>de</strong>l</strong> carbayu al que se-y<br />
amiesta’l sufixu colectivu -eru. N’asturianu<br />
tien otros sinónimos como carbayal,<br />
carbayéu, carbayeda, carbayedal,<br />
carbayada; ver La Carbayera.<br />
●Etimoloxía: pal orixe <strong><strong>de</strong>l</strong> asturianu<br />
carbayu, ver <strong>El</strong> Carbayu Blancu. <strong>El</strong> sufixu<br />
colectivu -eru ye evolución <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín - ĀRĬUM<br />
[-árium].<br />
●Otres observaciones sobre’l nome: dase<br />
tamién la variante en plural Los Carbayeros.<br />
<strong>El</strong> Carbayu Blancu<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />
Güerces, barriu d’<strong>El</strong> Monte.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: esti topónimu ta<br />
formáu con un nome asturianu compuestu,<br />
κ carbayu blancu, espresión equivalente a<br />
carbayu albar, que <strong>de</strong>signa’l ‘carbayu <strong>de</strong><br />
ma<strong>de</strong>ra perbono’. <strong>El</strong> primer elementu <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
compuestu ye’l sustantivu asturianu<br />
carbayu ‘Quercus robur, árbol caducifoliu<br />
<strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra duro y bono, que tien les fueyes<br />
pequeñes y col bor<strong>de</strong> lobuláu’, ‘Quercus<br />
petraea, árbol montés asemeyáu al Quercus<br />
robur’ (en castellanu, «roble»). <strong>El</strong> segundu<br />
elementu ye’l masculín <strong><strong>de</strong>l</strong> axetivu<br />
asturianu blancu -a -o, n’alusión al color y<br />
quiciabes a la calidá; la mesma referencia<br />
fai albar en carbayu albar. <strong>El</strong> Carbayu<br />
Blancu escríbese en palabres xebraes,<br />
porque caún <strong>de</strong> los elementos conserva’l so<br />
acentu propiu, nes sílabes «ba» y «blan».<br />
●Etimoloxía: l’asturianu carbayu <strong>de</strong>be tener<br />
relación con carba ‘monte, maleza, ‘terrenu<br />
con monte y maleza’, palabra d’orixe<br />
<strong>de</strong>sconocíu, quiciabes prerromana. Pela so<br />
parte, l’axetivu blancu -a -o proce<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
xermánicu BLANK ‘resplandiente, blancu’,<br />
palabra que tovía pervive nes llingües<br />
xermániques como l’inglés (blank ‘que ta en<br />
blanco, vaciu’).<br />
Carbonero<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Fano, barriu <strong>de</strong><br />
Carceo.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: n’asturianu un<br />
carboneru ye una ‘capa <strong>de</strong> carbón pequeña,<br />
normalmente allugada cerca d’otra más<br />
gran<strong>de</strong>’; ye corriente qu’un masculín en -u<br />
que<strong>de</strong> fixáu na toponimia <strong>de</strong> l’Asturies<br />
central en -o. Ye un <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> carbón<br />
‘mineral que se forma al <strong>de</strong>scomponese a<br />
poco y a poco sustancies orgániques<br />
fosilizaes y que s’emplega como<br />
combustible’, col sufixu -eru, qu’indica<br />
llugar on<strong>de</strong> abonda daqué.<br />
●Etimoloxía: el sustantivu carbón provién<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> llatín CARBŌNEM [karbónem], col mesmu<br />
significáu. <strong>El</strong> sufixu -eru (nesti casu -ero)<br />
proce<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín - ĀRĬUM [-árium].<br />
●Referencia al llugar: Carbonero ye tamién<br />
el nome d’un regatu y una fonte.<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />
nun documentu <strong><strong>de</strong>l</strong> Monesteriu <strong>de</strong> San<br />
Vicente d’Uviéu-1, <strong><strong>de</strong>l</strong> añu 1144, apaez:<br />
«Cuius uille terminos ita asignamus: per<br />
Carzedo et per Caruonero…». Nel Catastro<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> Marqués <strong>de</strong> la Ensenada (1752) cítase<br />
«el Monte <strong>de</strong> Carbonero».<br />
53