Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
pipa ‘recipiente fechu con tables narquiaes<br />
y encaxaes en redondo, suxetes con unos<br />
aros <strong>de</strong> metal, que s’usa pa guardar sidra o<br />
vinu’ (ye dicir, ‘tonel’), entemécense<br />
dambes referencies, sorrayao ello pola<br />
construcción d’una pipa <strong>de</strong> piedra p’adornar<br />
la fonte, inaugurada nel añu 1903.<br />
●Etimoloxía: nesti topónimu La Pipa paez<br />
que s’amiesten dos referencies que tien el<br />
vocablu asturianu pipa: per un llau, ‘gota<br />
d’agua’ p’aludir a la fonte; per otru llau,<br />
‘tonel’. Nel primer casu, pipa (tamién pipu)<br />
relaciónase con otres palabres asturianes<br />
como pipar ‘gotiar, pingar gotes d’agua’,<br />
pipera ‘gotera, gota <strong>de</strong> líquidu’, ‘gotera,<br />
gotes que caen <strong>de</strong> contino’, y pue orixinase<br />
nuna onomatopeya <strong><strong>de</strong>l</strong> tipu *PI-PI, imitación<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> ruíu d’una gota al cayer; una variante<br />
*PIM-PIM o *PIM-PAM da llugar a <strong>El</strong> Pimpán,<br />
fonte en Viella, <strong>conceyu</strong> <strong>de</strong> Siero, y a<br />
palabres asturianes como pimpana ‘fonte<br />
que sur<strong>de</strong> con poca fuercia, que gotia’ y<br />
pimpar o pimplar ‘pingar o gotiar agua’. En<br />
<strong>de</strong>finitiva, el topónimu La Pipa fadría familia<br />
con otros topónimos xixoneses como <strong>El</strong><br />
Pingón na parroquia <strong>de</strong> Rue<strong>de</strong>s o Los<br />
Pingones na parroquia <strong>de</strong> Samartín <strong>de</strong><br />
Güerces, <strong>de</strong>rivaos <strong>de</strong> pingar ‘gotiar l’agua’,<br />
que se refieren a fontes que gotien o<br />
pinguen. D’otra miente, pipa ‘tonel’ proce<strong>de</strong><br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> primitivu significáu ‘xiblata fecha con<br />
una caña ver<strong>de</strong>’ (en relación col llatín PĪPARE<br />
‘pipiar los páxaros), que tovía ye usual<br />
n’asturianu; d’aen<strong>de</strong> pasaría a significar<br />
‘tonel’, por ser ésti un recipiente <strong>de</strong> forma<br />
allargada que recuerda a la xiblata.<br />
●Otres observaciones sobre’l nome: La<br />
Carbayera la Pipa ye on<strong>de</strong> ta la fonte <strong>de</strong> la<br />
que se fala arriba.<br />
La Pipa<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Santurio, barriu<br />
<strong>de</strong> L’Al<strong>de</strong>a.<br />
●Ver l’anterior.<br />
●Referencia al llugar: La Pipa da nome<br />
tamién a una fonte, y quiciabes esa seya la<br />
referencia orixinaria <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu.<br />
La Piquera<br />
Llugar <strong><strong>de</strong>l</strong> distritu Oeste, parroquia urbana<br />
<strong>de</strong> Jove / Xove.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: tamos <strong><strong>de</strong>l</strong>antre’l<br />
sustantivu asturianu piquera o piqueru<br />
159<br />
κ ‘parte cimera y más aguzada <strong>de</strong> daqué’.<br />
Trátase d’un <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> picu o <strong>de</strong> pica, col<br />
sufixu -era; ver Los Picos y La Pica<br />
Corros.<br />
●Etimoloxía: ver Los Picos y La Pica<br />
Corros. <strong>El</strong> sufixu -era vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín -ĀRĬAM.<br />
Los Piqueros<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Caldones, barriu<br />
<strong>de</strong> Robleo.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: fórmase col<br />
sustantivu asturianu piqueros, plural <strong>de</strong><br />
piqueru; ver <strong>El</strong> Piqueru.<br />
●Etimoloxía: ver <strong>El</strong> Piqueru.<br />
<strong>El</strong> Piqueru<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Somió, barriu <strong>de</strong><br />
Can<strong>de</strong>nal.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: tamos <strong><strong>de</strong>l</strong>antre’l<br />
sustantivu asturianu piqueru ‘parte cimera y<br />
más aguzada <strong>de</strong> daqué’. Trátase d’un<br />
<strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> picu o <strong>de</strong> pica, col sufixu -era;<br />
ver Los Picos y La Pica Corros.<br />
●Etimoloxía: ver Los Picos y La Pica<br />
Corros. <strong>El</strong> sufixu -eru vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín -ĀRĬUM.<br />
La Piquiella<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Vega, barriu <strong>de</strong><br />
Vega <strong>de</strong> Baxo.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: reconozse<br />
fácilmente’l sustantivu asturianu piquiella,<br />
un antiguu diminutivu <strong>de</strong> pica; ver La Pica<br />
Corros.<br />
●Etimoloxía: ver La Pica Corros. <strong>El</strong> sufixu<br />
diminutivu -iella proce<strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín -ĔLLAM [él<br />
lam].<br />
EL PISÓN<br />
Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Somió.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: atopámonos<br />
equí col sustantivu asturianu pisón, que pue<br />
<strong>de</strong>signar en principiu un antiguu batán <strong>de</strong><br />
trabayar el fierro o <strong>de</strong> llavar les teles, pero<br />
tamién un ‘molín pa <strong>de</strong>samecer el granu <strong>de</strong><br />
la escanda o <strong><strong>de</strong>l</strong> pan, <strong>de</strong> la poxa’, un<br />
‘mecanismu compuestu por dos piedres<br />
<strong>de</strong>ntaes que rue<strong>de</strong>n una contra otra y que<br />
s’emplega pa escorteyar el llinu’, un ‘mayu,<br />
aperiu que se compón d’un mangu y d’una<br />
pieza pesada <strong>de</strong> ma<strong>de</strong>ra o fierro nun cabu,