Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
EL FONDÓN<br />
Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Deva. Códigu<br />
alministrativu: 24.06.02. Nome oficial<br />
anterior: «Fondón».<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: n’asturianu, un<br />
fondón ye una ‘fondigonada’, ‘parte baxera<br />
<strong>de</strong> daqué’. Trátase d’un <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
sustantivu fondu ‘parte fon<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> daqué’,<br />
ye dicir, ‘parte que ta no baxo’, al que se-y<br />
amiesta’l sufixu aumentativu -ón.<br />
●Etimoloxía: <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FŬNDUM [fúndum]<br />
‘fondu, parte fon<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> daqué’. <strong>El</strong> sufixu -<br />
ón vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín -ŌNEM [-ónem].<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nel<br />
diccionariu xeográficu <strong>de</strong> Madoz (1845-50)<br />
cítase como «Joudon», <strong>de</strong> xuru que por<br />
una confusión tipográfica ente la «n» y la<br />
«u». Nun sabemos si la «j» ye frutu d’otra<br />
consufión, o si reflexa una vieya<br />
pronunciación <strong>de</strong> «hache aspirada».<br />
●Otres observaciones sobre’l nome: nel<br />
nome anteriormente oficial, «Fondón»,<br />
eliminábase l’artículu ensin nenguna<br />
xustificación.<br />
Fonfría<br />
Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> L’Abadía Cenero,<br />
barriu <strong>de</strong> Trubia.<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nun ye palabra<br />
d’usu común na llingua, anque ye fácil<br />
reconocer los dos componentes d’esti<br />
topónimu compuestu: el sustantivu<br />
asturianu fonte, apocopáu primero en font-<br />
y <strong>de</strong>pués en fon-; y fría, forma femenina<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> axetivu fríu -a -o. Significa, polo tanto,<br />
‘fonte fría’.<br />
●Etimoloxía: fonte vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FŎNTEM,<br />
d’igual significáu. L’axetivu fríu -a -o vien<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FRĪGĬDUM -AM -UM [fríguidum], <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
mesmu significáu.<br />
●Referencia al llugar: el llava<strong>de</strong>ru y la fonte<br />
actuales ficiéronse nel añu 1904.<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />
nun documentu <strong><strong>de</strong>l</strong> Monesteriu <strong>de</strong> San<br />
Vicente d’Uviéu-1, <strong><strong>de</strong>l</strong> añu 1144, dizse: «et<br />
per termino <strong>de</strong> Frexno, et <strong>de</strong> Fonte<br />
Frida…».<br />
FONTACIERA<br />
Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> La Pedrera.<br />
Códigu alministrativu: 24.15.02. Nome<br />
oficial anterior: «Fontaciera».<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: topónimu que<br />
nun funciona como apelativu normal <strong>de</strong> la<br />
fala, anque ye posible reconocer nél un<br />
primer elementu font-, apócope <strong>de</strong> fonte;<br />
l’otru elementu, -aciera, que nun se<br />
reconoz como palabra <strong><strong>de</strong>l</strong> idioma actual.<br />
●Etimoloxía: fonte vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FŎNTEM,<br />
d’igual significáu. Pal elementu -aciera, pue<br />
atribuíse-y un orixe nel axetivu llatín<br />
ACIDARĬAM [akidáriam], un <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> ACĬDUM<br />
[ákidum] ‘acedu, ácidu, agriu’; d’aen<strong>de</strong><br />
saldría l’axetivu ace<strong>de</strong>ra (el nome d’una<br />
planta tien esi aniciu), y la evolución<br />
fonética llevaríalo a *aceera y llueu a<br />
aciera. En resultes, Fontaciera remonta a<br />
*Fonte Ace<strong>de</strong>ra, col significáu <strong>de</strong> ‘fonte<br />
aceda o ácida, agria’. D’acordies con otra<br />
hipótesis, podría orixinase más bien na<br />
espresión Fonte Acebera, ye dicir, ‘fonte <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
acebu, fonte con acebu’; acebu vien <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
llatín vulgar *ACĬFUM [akífum], alteración <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
clásicu AQUIFŎLĬUM [akuifólium].<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />
«Sepant quantos esta carta <strong>de</strong> partida<br />
vieren commo yo, Alffonso Rodriguiz, et yo,<br />
Diego Garçia, moradores en Arroyo, que es<br />
termino <strong><strong>de</strong>l</strong> conçello <strong>de</strong> Gigion, partidores<br />
que somos <strong>de</strong> los heredamientos e lantados<br />
que foron e fincaron <strong>de</strong> Alvar Rodriguiz <strong>de</strong><br />
Bateado, e <strong>de</strong> Orraca Perez <strong>de</strong> Arroyo, que<br />
ellos avian en Arroyo e en Fontaziera et en<br />
Effollada e en la heria <strong>de</strong> Cueto et so la<br />
canpana <strong>de</strong> Santo Andres <strong>de</strong> la Pedreda e<br />
en sos terminos», «Roy Perez <strong>de</strong><br />
Fontazera» (Monesteriu <strong>de</strong> San Pelayo<br />
d’Uviéu, añu 1399). Los Protocolos<br />
Notariales <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong>, añu 1744,<br />
citen: «Matheo Gonzalez Tejuga, vecino <strong>de</strong><br />
el lugar <strong>de</strong> Fontaciera, feligresia <strong>de</strong> La<br />
Pedreda <strong>de</strong> este dicho concejo». <strong>El</strong> Catastro<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> Marqués <strong>de</strong> la Ensenada (1752) cita esti<br />
topónimu <strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong>les maneres distintes, <strong>de</strong><br />
xuru que por errores <strong>de</strong> trescripción: «Otro<br />
[molín] en el Lugar <strong>de</strong> Fontaziena Parrochia<br />
<strong>de</strong> la Pedrera» […] «Otro en dicho Lugar <strong>de</strong><br />
Fontaziella…»; «Otro [molín] En termº <strong>de</strong><br />
dha Abadia <strong>de</strong> Zenero <strong>de</strong> dos Molares que<br />
muelen con Agua <strong>de</strong> el Rio <strong>de</strong><br />
Fontaciera…»; «Linda al oriente río <strong>de</strong><br />
86