14.04.2013 Views

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />

EL FONDÓN<br />

Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Deva. Códigu<br />

alministrativu: 24.06.02. Nome oficial<br />

anterior: «Fondón».<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: n’asturianu, un<br />

fondón ye una ‘fondigonada’, ‘parte baxera<br />

<strong>de</strong> daqué’. Trátase d’un <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

sustantivu fondu ‘parte fon<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> daqué’,<br />

ye dicir, ‘parte que ta no baxo’, al que se-y<br />

amiesta’l sufixu aumentativu -ón.<br />

●Etimoloxía: <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FŬNDUM [fúndum]<br />

‘fondu, parte fon<strong>de</strong>ra <strong>de</strong> daqué’. <strong>El</strong> sufixu -<br />

ón vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín -ŌNEM [-ónem].<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nel<br />

diccionariu xeográficu <strong>de</strong> Madoz (1845-50)<br />

cítase como «Joudon», <strong>de</strong> xuru que por<br />

una confusión tipográfica ente la «n» y la<br />

«u». Nun sabemos si la «j» ye frutu d’otra<br />

consufión, o si reflexa una vieya<br />

pronunciación <strong>de</strong> «hache aspirada».<br />

●Otres observaciones sobre’l nome: nel<br />

nome anteriormente oficial, «Fondón»,<br />

eliminábase l’artículu ensin nenguna<br />

xustificación.<br />

Fonfría<br />

Llugar <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> L’Abadía Cenero,<br />

barriu <strong>de</strong> Trubia.<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nun ye palabra<br />

d’usu común na llingua, anque ye fácil<br />

reconocer los dos componentes d’esti<br />

topónimu compuestu: el sustantivu<br />

asturianu fonte, apocopáu primero en font-<br />

y <strong>de</strong>pués en fon-; y fría, forma femenina<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> axetivu fríu -a -o. Significa, polo tanto,<br />

‘fonte fría’.<br />

●Etimoloxía: fonte vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FŎNTEM,<br />

d’igual significáu. L’axetivu fríu -a -o vien<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FRĪGĬDUM -AM -UM [fríguidum], <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

mesmu significáu.<br />

●Referencia al llugar: el llava<strong>de</strong>ru y la fonte<br />

actuales ficiéronse nel añu 1904.<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />

nun documentu <strong><strong>de</strong>l</strong> Monesteriu <strong>de</strong> San<br />

Vicente d’Uviéu-1, <strong><strong>de</strong>l</strong> añu 1144, dizse: «et<br />

per termino <strong>de</strong> Frexno, et <strong>de</strong> Fonte<br />

Frida…».<br />

FONTACIERA<br />

Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> La Pedrera.<br />

Códigu alministrativu: 24.15.02. Nome<br />

oficial anterior: «Fontaciera».<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: topónimu que<br />

nun funciona como apelativu normal <strong>de</strong> la<br />

fala, anque ye posible reconocer nél un<br />

primer elementu font-, apócope <strong>de</strong> fonte;<br />

l’otru elementu, -aciera, que nun se<br />

reconoz como palabra <strong><strong>de</strong>l</strong> idioma actual.<br />

●Etimoloxía: fonte vien <strong><strong>de</strong>l</strong> llatín FŎNTEM,<br />

d’igual significáu. Pal elementu -aciera, pue<br />

atribuíse-y un orixe nel axetivu llatín<br />

ACIDARĬAM [akidáriam], un <strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> ACĬDUM<br />

[ákidum] ‘acedu, ácidu, agriu’; d’aen<strong>de</strong><br />

saldría l’axetivu ace<strong>de</strong>ra (el nome d’una<br />

planta tien esi aniciu), y la evolución<br />

fonética llevaríalo a *aceera y llueu a<br />

aciera. En resultes, Fontaciera remonta a<br />

*Fonte Ace<strong>de</strong>ra, col significáu <strong>de</strong> ‘fonte<br />

aceda o ácida, agria’. D’acordies con otra<br />

hipótesis, podría orixinase más bien na<br />

espresión Fonte Acebera, ye dicir, ‘fonte <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

acebu, fonte con acebu’; acebu vien <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

llatín vulgar *ACĬFUM [akífum], alteración <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

clásicu AQUIFŎLĬUM [akuifólium].<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu:<br />

«Sepant quantos esta carta <strong>de</strong> partida<br />

vieren commo yo, Alffonso Rodriguiz, et yo,<br />

Diego Garçia, moradores en Arroyo, que es<br />

termino <strong><strong>de</strong>l</strong> conçello <strong>de</strong> Gigion, partidores<br />

que somos <strong>de</strong> los heredamientos e lantados<br />

que foron e fincaron <strong>de</strong> Alvar Rodriguiz <strong>de</strong><br />

Bateado, e <strong>de</strong> Orraca Perez <strong>de</strong> Arroyo, que<br />

ellos avian en Arroyo e en Fontaziera et en<br />

Effollada e en la heria <strong>de</strong> Cueto et so la<br />

canpana <strong>de</strong> Santo Andres <strong>de</strong> la Pedreda e<br />

en sos terminos», «Roy Perez <strong>de</strong><br />

Fontazera» (Monesteriu <strong>de</strong> San Pelayo<br />

d’Uviéu, añu 1399). Los Protocolos<br />

Notariales <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong>, añu 1744,<br />

citen: «Matheo Gonzalez Tejuga, vecino <strong>de</strong><br />

el lugar <strong>de</strong> Fontaciera, feligresia <strong>de</strong> La<br />

Pedreda <strong>de</strong> este dicho concejo». <strong>El</strong> Catastro<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> Marqués <strong>de</strong> la Ensenada (1752) cita esti<br />

topónimu <strong>de</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong>les maneres distintes, <strong>de</strong><br />

xuru que por errores <strong>de</strong> trescripción: «Otro<br />

[molín] en el Lugar <strong>de</strong> Fontaziena Parrochia<br />

<strong>de</strong> la Pedrera» […] «Otro en dicho Lugar <strong>de</strong><br />

Fontaziella…»; «Otro [molín] En termº <strong>de</strong><br />

dha Abadia <strong>de</strong> Zenero <strong>de</strong> dos Molares que<br />

muelen con Agua <strong>de</strong> el Rio <strong>de</strong><br />

Fontaciera…»; «Linda al oriente río <strong>de</strong><br />

86

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!