Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />
ocupando los praos que güei<br />
correspuen<strong>de</strong>n a una porción <strong><strong>de</strong>l</strong> actual<br />
barriu <strong>de</strong> Pumarín, más o menos lo que<br />
güei ye Les Mil Quinientes. De fechu, esti<br />
grupu <strong>de</strong> vivien<strong>de</strong>s construyóse enriba d’un<br />
conxuntu <strong>de</strong> finques llamaes xenéricamente<br />
«Coto <strong>de</strong> Montevil y Pumarín», propiedá<br />
hasta 1940 <strong><strong>de</strong>l</strong> Con<strong>de</strong> <strong>de</strong> Revillagigedo. Esi<br />
<strong>de</strong>splazamientu xeográficu reproduzse años<br />
<strong>de</strong>pués; asina, los rexistros oficiales sobre<br />
los terrenos on<strong>de</strong> s’edificó La Urgisa (años<br />
40) y Les Mil Quinientes (años 50 y 60)<br />
falaben <strong>de</strong> «Montevil, barrio <strong>de</strong> Pumarín»,<br />
lo que paez espurrir Montevil mui al norte.<br />
<strong>El</strong> mo<strong>de</strong>rnu barriu <strong>de</strong> Montevil, nacíu a<br />
partir <strong>de</strong> 1996, espúrrese <strong>de</strong>n<strong>de</strong> Nuevo<br />
Gijón / La Peral hasta Contrueces y Roces,<br />
y correspuen<strong>de</strong> «grosso modo» col llugar<br />
históricu. Ver Pumarín.<br />
●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: el<br />
Llibru Ordinariu fai estes menciones al<br />
topónimu: «Y estando ansi juntos dixeron<br />
que sobre el pleito questa villa e conçejo<br />
trata con Alonso Ramirez <strong>de</strong> Jove sobre los<br />
montes <strong><strong>de</strong>l</strong> Corbiello e Montebil y otras<br />
partes», «el pleito que esta villa e concejo<br />
trata con Alonso Ramirez <strong>de</strong> Jove, regidor,<br />
sobre los montes <strong><strong>de</strong>l</strong> Corbiello, y Montebil,<br />
y otras partes» (añu 1576). <strong>El</strong> Catastro <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
Marqués <strong>de</strong> la Ensenada (1752) cita «en el<br />
término <strong>de</strong> Montevil». Nos Apeos <strong>de</strong> la Casa<br />
<strong>de</strong> Cornellana (1757) lléese: «las brañas e<br />
montes <strong>de</strong> Montevile que su propiedad es<br />
<strong><strong>de</strong>l</strong> dicho Don Alfonso…»; hai referencies a<br />
«prados <strong>de</strong> Montevil» o «llosa <strong>de</strong><br />
Montevil». Xovellanos (Diariu, añu 1794)<br />
falaba <strong>de</strong> «el monte <strong>de</strong> Montevil». Tiense<br />
rexistrao Monte Vil en planos como’l <strong>de</strong><br />
Javier Sanz (1900) o’l <strong>de</strong> Ricardo Casielles<br />
(1910); «Arroyo <strong>de</strong> Monte Vil» ye’l nome<br />
que nesti mapa recibe un regueru que baxa<br />
<strong>de</strong> Contrueces, pasando pela zona d’ente’l<br />
cementeriu Ciares y l’actual avenida<br />
Schulz 31 .<br />
31 Les Cases <strong>de</strong> los Maestros, n’<strong>El</strong><br />
Llano <strong><strong>de</strong>l</strong> Medio, construyéronse en 1952<br />
nunos terrenos llamaos La Llosa <strong><strong>de</strong>l</strong> Río, lo<br />
que quiciabes pue tener relación con esi<br />
«Arroyo <strong>de</strong> Monte Vil».<br />
MONTIANA<br />
132<br />
Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Fresno. Códigu<br />
alministrativu: 24.08.02. Nome oficial<br />
anterior: «Monteana».<br />
●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nun ye palabra<br />
reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
usu como topónimu.<br />
●Etimoloxía: <strong>de</strong>sconozse <strong>de</strong> ciertes. Hai, en<br />
primeres, una cuestión que convién<br />
<strong>de</strong>sentrellizar pa pescudar l’orixe d’esti<br />
topónimu, y ye la siguiente: si la forma<br />
antigua yera yá Montiana, siendo entós<br />
Monteana una simple castellanización, <strong><strong>de</strong>l</strong><br />
estilu <strong>de</strong> la que convirtió l’históricu y<br />
auténticu Ciares nel mo<strong>de</strong>rnu y falsamente<br />
cultista «Ceares»; o bien si la forma<br />
asturiana antigua yera en realidá Monteana,<br />
que se caltuvo asina na llingua escrita,<br />
evolucionando na llingua falada a Montiana<br />
(igual que l’antiguu «Bateado» evolucionó<br />
al actual Batiao). Los testimonios históricos<br />
polo menos <strong>de</strong>n<strong>de</strong>’l sieglu XVI amuesen<br />
una forma «Monteana», lo que pudiere ser<br />
niciu <strong>de</strong> qu’esta ye la forma más antigua.<br />
Nesti casu, la hipótesis etimolóxica<br />
apuntaría a un nome d’home MONTĒIUS<br />
[montéyus] ‘Monteyo’, y la espresión <strong>de</strong> la<br />
qu’habría que partir sería *MONTĒIĀNAM<br />
[monteyánam], encurtiamientu <strong>de</strong> VĪLLAM o<br />
TĔRRAM MONTĒIĀNAM ‘la finca o tierra <strong>de</strong><br />
Monteyo’, d’au resultaría l’asturianu<br />
medieval *Monteyana, llueu *Monteana,<br />
hasta <strong>de</strong>sembocar nel actual Montiana. De<br />
toes maneres, si la forma más antigua<br />
fuere «Montiana», sería meyor hipótesis<br />
basase na espresión llatina *MŎNTĪLĬĀNAM<br />
[montiliánam], encurtiamientu <strong>de</strong> VĪLLAM o<br />
TĔRRAM MŎNTĪLĬĀNAM ‘la finca o tierra <strong>de</strong><br />
Montilio’, siendo un <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> nome<br />
d’home MŎNTĪLĬUS ‘Montilio’, supuestu amu<br />
d’una propiedá; y asina, la forma asturiana<br />
en primeres sería *Montiyana, con una<br />
evolución fonética regular dafechu, pues la<br />
secuencia llatina -LI- da como resultáu<br />
n’asturianu una -y-, igual que MŬLIĔREM o<br />
FŎLĬA dan como resultáu muyer y fueya.<br />
Depués, la -y- ente vocales <strong>de</strong>sapaecería,<br />
como ocurre dacuando na llingua mo<strong>de</strong>rna,<br />
on<strong>de</strong>’l llatín FĪLĬUM dio llugar a fiyu o fíu.<br />
Nun se pue <strong>de</strong>scartar, pa cabu, un orixe nel<br />
llatín *MŎNTĬCŬLĀNAM [montikulánam],<br />
<strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> MŎNTĬCŬLUS [montíkulus]<br />
‘montiquín, monte pequeñu’.