14.04.2013 Views

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

Diccionariu toponímicu del conceyu de Xixón _bicolor_ - El Comercio

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Diccionariu</strong> <strong>toponímicu</strong> <strong><strong>de</strong>l</strong> Conceyu <strong>de</strong> <strong>Xixón</strong><br />

ocupando los praos que güei<br />

correspuen<strong>de</strong>n a una porción <strong><strong>de</strong>l</strong> actual<br />

barriu <strong>de</strong> Pumarín, más o menos lo que<br />

güei ye Les Mil Quinientes. De fechu, esti<br />

grupu <strong>de</strong> vivien<strong>de</strong>s construyóse enriba d’un<br />

conxuntu <strong>de</strong> finques llamaes xenéricamente<br />

«Coto <strong>de</strong> Montevil y Pumarín», propiedá<br />

hasta 1940 <strong><strong>de</strong>l</strong> Con<strong>de</strong> <strong>de</strong> Revillagigedo. Esi<br />

<strong>de</strong>splazamientu xeográficu reproduzse años<br />

<strong>de</strong>pués; asina, los rexistros oficiales sobre<br />

los terrenos on<strong>de</strong> s’edificó La Urgisa (años<br />

40) y Les Mil Quinientes (años 50 y 60)<br />

falaben <strong>de</strong> «Montevil, barrio <strong>de</strong> Pumarín»,<br />

lo que paez espurrir Montevil mui al norte.<br />

<strong>El</strong> mo<strong>de</strong>rnu barriu <strong>de</strong> Montevil, nacíu a<br />

partir <strong>de</strong> 1996, espúrrese <strong>de</strong>n<strong>de</strong> Nuevo<br />

Gijón / La Peral hasta Contrueces y Roces,<br />

y correspuen<strong>de</strong> «grosso modo» col llugar<br />

históricu. Ver Pumarín.<br />

●Documentación histórica <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: el<br />

Llibru Ordinariu fai estes menciones al<br />

topónimu: «Y estando ansi juntos dixeron<br />

que sobre el pleito questa villa e conçejo<br />

trata con Alonso Ramirez <strong>de</strong> Jove sobre los<br />

montes <strong><strong>de</strong>l</strong> Corbiello e Montebil y otras<br />

partes», «el pleito que esta villa e concejo<br />

trata con Alonso Ramirez <strong>de</strong> Jove, regidor,<br />

sobre los montes <strong><strong>de</strong>l</strong> Corbiello, y Montebil,<br />

y otras partes» (añu 1576). <strong>El</strong> Catastro <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

Marqués <strong>de</strong> la Ensenada (1752) cita «en el<br />

término <strong>de</strong> Montevil». Nos Apeos <strong>de</strong> la Casa<br />

<strong>de</strong> Cornellana (1757) lléese: «las brañas e<br />

montes <strong>de</strong> Montevile que su propiedad es<br />

<strong><strong>de</strong>l</strong> dicho Don Alfonso…»; hai referencies a<br />

«prados <strong>de</strong> Montevil» o «llosa <strong>de</strong><br />

Montevil». Xovellanos (Diariu, añu 1794)<br />

falaba <strong>de</strong> «el monte <strong>de</strong> Montevil». Tiense<br />

rexistrao Monte Vil en planos como’l <strong>de</strong><br />

Javier Sanz (1900) o’l <strong>de</strong> Ricardo Casielles<br />

(1910); «Arroyo <strong>de</strong> Monte Vil» ye’l nome<br />

que nesti mapa recibe un regueru que baxa<br />

<strong>de</strong> Contrueces, pasando pela zona d’ente’l<br />

cementeriu Ciares y l’actual avenida<br />

Schulz 31 .<br />

31 Les Cases <strong>de</strong> los Maestros, n’<strong>El</strong><br />

Llano <strong><strong>de</strong>l</strong> Medio, construyéronse en 1952<br />

nunos terrenos llamaos La Llosa <strong><strong>de</strong>l</strong> Río, lo<br />

que quiciabes pue tener relación con esi<br />

«Arroyo <strong>de</strong> Monte Vil».<br />

MONTIANA<br />

132<br />

Barriu <strong>de</strong> la parroquia <strong>de</strong> Fresno. Códigu<br />

alministrativu: 24.08.02. Nome oficial<br />

anterior: «Monteana».<br />

●Formación <strong><strong>de</strong>l</strong> topónimu: nun ye palabra<br />

reconocible nel asturianu actual fuera <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

usu como topónimu.<br />

●Etimoloxía: <strong>de</strong>sconozse <strong>de</strong> ciertes. Hai, en<br />

primeres, una cuestión que convién<br />

<strong>de</strong>sentrellizar pa pescudar l’orixe d’esti<br />

topónimu, y ye la siguiente: si la forma<br />

antigua yera yá Montiana, siendo entós<br />

Monteana una simple castellanización, <strong><strong>de</strong>l</strong><br />

estilu <strong>de</strong> la que convirtió l’históricu y<br />

auténticu Ciares nel mo<strong>de</strong>rnu y falsamente<br />

cultista «Ceares»; o bien si la forma<br />

asturiana antigua yera en realidá Monteana,<br />

que se caltuvo asina na llingua escrita,<br />

evolucionando na llingua falada a Montiana<br />

(igual que l’antiguu «Bateado» evolucionó<br />

al actual Batiao). Los testimonios históricos<br />

polo menos <strong>de</strong>n<strong>de</strong>’l sieglu XVI amuesen<br />

una forma «Monteana», lo que pudiere ser<br />

niciu <strong>de</strong> qu’esta ye la forma más antigua.<br />

Nesti casu, la hipótesis etimolóxica<br />

apuntaría a un nome d’home MONTĒIUS<br />

[montéyus] ‘Monteyo’, y la espresión <strong>de</strong> la<br />

qu’habría que partir sería *MONTĒIĀNAM<br />

[monteyánam], encurtiamientu <strong>de</strong> VĪLLAM o<br />

TĔRRAM MONTĒIĀNAM ‘la finca o tierra <strong>de</strong><br />

Monteyo’, d’au resultaría l’asturianu<br />

medieval *Monteyana, llueu *Monteana,<br />

hasta <strong>de</strong>sembocar nel actual Montiana. De<br />

toes maneres, si la forma más antigua<br />

fuere «Montiana», sería meyor hipótesis<br />

basase na espresión llatina *MŎNTĪLĬĀNAM<br />

[montiliánam], encurtiamientu <strong>de</strong> VĪLLAM o<br />

TĔRRAM MŎNTĪLĬĀNAM ‘la finca o tierra <strong>de</strong><br />

Montilio’, siendo un <strong>de</strong>riváu <strong><strong>de</strong>l</strong> nome<br />

d’home MŎNTĪLĬUS ‘Montilio’, supuestu amu<br />

d’una propiedá; y asina, la forma asturiana<br />

en primeres sería *Montiyana, con una<br />

evolución fonética regular dafechu, pues la<br />

secuencia llatina -LI- da como resultáu<br />

n’asturianu una -y-, igual que MŬLIĔREM o<br />

FŎLĬA dan como resultáu muyer y fueya.<br />

Depués, la -y- ente vocales <strong>de</strong>sapaecería,<br />

como ocurre dacuando na llingua mo<strong>de</strong>rna,<br />

on<strong>de</strong>’l llatín FĪLĬUM dio llugar a fiyu o fíu.<br />

Nun se pue <strong>de</strong>scartar, pa cabu, un orixe nel<br />

llatín *MŎNTĬCŬLĀNAM [montikulánam],<br />

<strong>de</strong>riváu <strong>de</strong> MŎNTĬCŬLUS [montíkulus]<br />

‘montiquín, monte pequeñu’.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!