15.12.2012 Views

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tuteebi mrewvelobaSi miiReba Sesabamisi halogenidebis (mag., NaOH-is<br />

SemTxvevaSi) wyalxsnarebis eleqtroliziT an karbonatuli meTodiT:<br />

eleqtrolizi<br />

2NaCl + 2H2O → 2NaOH + Cl2 + H2<br />

Na2CO3 + Ca(OH)2 → NaOH + CaCO3↓<br />

tute metalebis (gansakuTrebiT natriumis <strong>da</strong> kaliumis) marilebs<br />

Soris gamorCeuli adgili ukavia halogenidebs, nitratebs <strong>da</strong><br />

karbonatebs (hidrokarbonatebs). halogenidebi <strong>da</strong> nitratebi bunebaSi<br />

moipoveba, kaliumis karbonats Seicavs nacari, natriumis hidrokarbonats<br />

<strong>da</strong> karbonats sinTezurad Rebuloben (ix. naxSirbadTan). natriumis<br />

karbonati warmoiqmneba agreTve natriumis peroqsidze naxSirbad(IV)<br />

oqsidis moqmedebiT:<br />

2Na2O2 + 2CO2 → 2Na2CO2 + O2<br />

am reaqcias iyeneben wyalqveSa navebSi an kosmosur safren<br />

aparatebSi Jangbadis regeneraciisaTvis.<br />

didi praqtikuli mniSvneloba eniWeba kaliumis sulfats, romelsac<br />

iyeneben kaliumian sasuqad <strong>da</strong> minis warmoebaSi, agreTve karbonatebs,<br />

romelTac iyeneben minis <strong>da</strong> sapnis warmoebaSi.<br />

miReba <strong>da</strong> gamoyeneba:<br />

liTiumi <strong>da</strong> natriumi, ZiriTa<strong>da</strong>d, miiReba maTi qloridebis nalRobebis<br />

eleqtroliziT:<br />

2MeCl → 2Me +Cl2<br />

tuteebis eleqtroliziT metalebis miReba nakleb efeqturia maTi<br />

wylis orTqlTan urTierTqmedebis Sedegad gamosavlianobis sagrZnobi<br />

Semcirebis gamo.<br />

kaliums Rebuloben mis gamlRval qloridze an hidroqsidze<br />

natriumis orTqlis moqmedebiT (natriumTermiuli meTodi). natriumis<br />

orTqlis simkvrivesTan Se<strong>da</strong>rebiT kaliumis orTqlis <strong>da</strong>bali simkvrivis<br />

gamo, gamoZevdeba kaliumi:<br />

KCl + Na → NaCl + K<br />

KOH + Na → NaOH + K<br />

rubidiumi <strong>da</strong> ceziumi aseve miiReba metalTermuli <strong>da</strong> Termuli<br />

<strong>da</strong>Slis meTodebiT.<br />

tute metalebi Li, Na <strong>da</strong> K, ZiriTa<strong>da</strong>d, gamoiyeneba zogierT metalTan<br />

Senadnobebis saxiT, agreTve atomur reaqtorebSi Tbomatareblebad.<br />

naerTebis saxiT tute metalebs gacilebiT farTo gamoyeneba aqvT.<br />

isini gamoiyeneba mineralur sasuqad (gvarjilebi, kaliumis sulfati,<br />

kalium-azotiani sasuqebi), katalizatorebad <strong>da</strong> qimiur reagentebad<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sinTezebSi, medicinaSi (fiziologiuri xsnari – NaCl-is 0,82<br />

%-iani xsnari, KBr – nervuli <strong>da</strong>avadebebis samkurnalod <strong>da</strong> nervuli<br />

refleqsebis ga<strong>da</strong>cemis <strong>da</strong>saregulareblad, sarecx (natriumis karbonati<br />

– sarecxi so<strong>da</strong>) <strong>da</strong> maTeTrebel saSualebad (perboratebi <strong>da</strong> persulfatebi),<br />

wyalbadis, qloris <strong>da</strong> natriumis tutis misaRebad (natriumis<br />

qloridis wyalxsnari), metaluri natriumis misaRebad_NaCl, minis<br />

warmoebaSi (natriumis <strong>da</strong> kaliumis karbonatebi, natriumis sulfati),<br />

sapnis warmoebaSi (kaustikuri <strong>da</strong> kalcinirebuli so<strong>da</strong>, potaSi _<br />

iyenebdnen jer kidev galebi). rubidiumis <strong>da</strong> ceziumis zogierTi naerTi<br />

gamoiyeneba medicinaSi.<br />

kompleqswarmoqmnis unari: rogorc aRvniSneT, tute metalebis<br />

kompleqswarmoqmnis unari Zalian <strong>da</strong>balia, Tumca arcTu ise didi xnis<br />

win miRebuli iqna maTi kompleqsebi specifikuri tipis ligandebTan _<br />

120

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!