zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

Ti + 5H2SO4 → H2[Ti(SO4)3] + 2SO2 + 4H2O
titani gacxelebisas ixsneba marilmJavaSi da aRmdgen areSi
warmoqmnis Ti(III)-is akvakompleqss − [Ti(OH2)6] 3+ :
2Ti° + 6OH3 + + 6H2O → 2[Ti(OH2)6] 3+ + 3H2
titanis marilebis wyalxsnarebidan ileqeba rTuli Sedgenilobis
hidroqsidi TiO(OH)2·xH2O, romlis frTxili gaxurebiT warmoiqmneba TiO2.
hidroqsidi TiO(OH)2·xH2O da TiO2 amfoterulebia. TiO2 xangrZlivi duRilis
pirobebSi gogirdmJavasTan Sedis reaqciaSi, xolo tute metalTa karbonatebTan
(Na2CO3 da K2CO3) SelRobisas Sesabamis titanatebs warmoqmnis:
TiO2 + K2CO3→ K2TiO3 + CO2↑
titanisaTvis naerTebSi tipuria +4 JangviTi ricxvi _ TiO2, TiF4, FeTiO3,
CaTiO3 da sxv., Tumca cnobilia titanis naerTebi misi atomis +2 da +3
JangviTi ricxviT _ TiO, Ti2O3, TiF2, TiF3, romlebic sakmaod mdgradi
naerTebia. titanis naerTebs +2 (TiO, TiF2, TiCl2) da +3 JangviTi ricxviT
{[Ti(OH2)6] 3+ , [TiF6] 3- , Ti2O3, TiCl3} axasiaTebT 6 koordinaciuli ricxvi da
oqtaedruli struqtura; titanis naerTebs +4 JangviTi ricxviT axasiaTebs
rogorc tetraedruli (TiCl4, BaTiO3), aseve oqtaedruli (TiF6 2- , TiO2, CaTiO3
da sxv.) struqtura.
TiO2 da titanis tetraqloridi (TiCl4) maRal temperaturaze (1200 da
650°C-ze) aRdgebian Ti(III) Sesabamisi naerTebis warmoqmniT:
2TiO2 + H2 → Ti2O3 + H2O
2TiCl4 + H2 → 2TiCl3 + 2HCl
Ti(IV)-is naerTebis eleqtroqimiuri an qimiuri aRdgeniT wyalxsnarebSi
warmoiqmneba titanis iisferi akvakompleqsi Ti(OH2)6] 3+ .
martivi tipis struqturebs titani warmoqmnis mxolod arawyalxsnarebSi.
aseTi reaqciebis magaliTia titanis tetraqloridis (TiCl4)
urTierTqmedeba SO3-Tan Txevad sulfurilis qloridSi (SO2Cl2):
TiCl4 + 4SO3 → Ti(SO4)2 + 2SO2Cl2
gamoyeneba: titani farTod gamoiyeneba teqnikaSi, medicinaSi,
sayofacxovrebo daniSnulebiT (saaTebis da laq-saRebrebis warmoebaSi)
da sxv. mis gamoyenebas ganapirobebs Semdegi faqtorebi:
- didi bunebrivi resursebi;
- maRali koroziamedegoba, antioqsidanturi Tvisebebi da simtkice;
- simsubuqe da sxva metalebTan unikaluri Tvisebebis Senadnobebis
warmoqmnis unari.
titani saraketo, saaviacio, saavtomobilo da gemTmSeneblobisa da
sxvadasxva sakonstruqcio nagebobebis mniSvnelovan metals warmoadgens.
unikaluri Tvisebebi gaaCnia titanis Senadnobebs rkinasTan (koroziamedegi
da mtkice foladebi), aluminTan (duralumini), nikelTan (nitinoli)
da sxv. igi gamoiyeneba medicinaSi osteoprotezebis dasamzadeblad.
TeTri feris titanis dioqsidi (TuTiis TeTra) ki saRebrebis
dasamzadeblad. titanorganuli naerTebi tetrabutoqsititani Ti(OC4H9)4
gamoiyeneba sxvadasxva polimeruli kompoziciebis gamyarebis katalizatorebad
da danamatebad da a.S.
133