15.12.2012 Views

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

e.i mJava bunebis bromidebi <strong>da</strong> iodidebi bolomde hidrolizdebian<br />

mJavebis warmoqmniT.<br />

gansxvavebuli <strong>qimiuri</strong> buneba kargad Cans maTi erTmaneTisadmi <strong>da</strong>mokidebulebaSic:<br />

KBr +AlBr3 → K[AlBr4]<br />

2KI + HgI2 → K2[HgI4]<br />

tute metalebis iodidebs wyalxsnarebSi axasiaTebs iodis molekulebis<br />

SeerTeba kompleqsnaerTebis − poliiodidebis warmoqmniT.<br />

KI + I2→K[I3]⎯<br />

miReba: bromsa <strong>da</strong> iods marilTa wyalxsnarebSi qloris gatarebiT<br />

Rebuloben:<br />

2KBr + Cl2 → 2KCl + Br2<br />

2KJ + Cl2 → 2KCl + J2<br />

Cl2-is, Br2-is <strong>da</strong> I2-is miReba SeiZleba Semdegi reaqciiTac:<br />

2NaHal + MnO2 +2H2SO4 → Hal2 + MnSO4 + Na2SO4 +2H2O<br />

bromwyalbadi <strong>da</strong> iodwyalbadi HCl-is analogiurad Sesabamis<br />

marilebze konc. H2SO4-is moqmedebiT ar miiReba, radgan HBr <strong>da</strong> HI Zlieri<br />

aRmdgenlebia (rigSi HCl, HBr, HI _ aRmdgeni unari Zlierdeba. erTaderTi<br />

HF ar aris aRmdgeni), amitom HCl-isagan gansxvavebiT, isini reaqcias<br />

agrZeleben konc. H2SO4-Tan, rogorc mJangavTan. HBr gogirdmJavas SO2-mde<br />

aRadgens, xolo HI, rogorc ufro Zlieri aRmdgeni _ maqsimalurad H2Smde.<br />

TviTon ki martiv nivTierebebamde iJangebian.<br />

2NaBr + H2SO4 → Na2SO4 +2HBr↑<br />

2HBr +H2SO4 → Br2 +SO2↑ + 2H2O<br />

2NaI + H2SO4 → Na2SO4 +2HI↑<br />

8HI + H2SO4 → 4I2 +H2S +4H2O<br />

HBr-s <strong>da</strong> HI-s PBr3-is <strong>da</strong> PPI3-is hidroliziT Rebuloben:<br />

PBr3 + 3HOH → H3PO3 + 3HBr<br />

PI3 + 3HOH → H3PO3 + 3HI<br />

HBr <strong>da</strong> HI mkveTri sunis mqone ufero airebia, wyalSi kargad ixsnebian<br />

Zlieri mJavebis warmoqmniT. mJavaTa siZliere rigSi HCl, HBr, HI izrdeba<br />

halogen-ionebis radiusis zr<strong>da</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebiT. imave rigSi aRmdgeni<br />

unaric Zlierdeba.<br />

HI wyalxsnarSi haeris JangbadiTac iJangeba, amitom HI-is wyalxsnari<br />

haerze muqdeba I 2-is gamoyofis gamo:<br />

4HI + O 2 → 2H2O + I2<br />

HBr-sa <strong>da</strong> HI-s rogorc Zlier mJavebs mJavas yvela Tviseba aqvs. moqmedeben<br />

metalebTan (wyalba<strong>da</strong>mde moTavsebulTan), fuZe <strong>da</strong> amfoterul<br />

oqsidebTan, xsnad <strong>da</strong> uxsnad hidroqsidebTan <strong>da</strong> marilebTan. Br¯ <strong>da</strong> I¯ionebs<br />

wyalxsnari<strong>da</strong>n leqavs Ag + -ioni yviTeli feris wyalSi <strong>da</strong> mJavaSi<br />

uxsnadi marilebis AgBr-sa <strong>da</strong> AgI-is warmoqmniT:<br />

NaBr + AgNO3 → AgBr↓ + NaNO3<br />

Ag + + Br¯ → AgBr<br />

NaI + AgNO3 → AgI↓ + NaNO3<br />

Ag + + I¯ → AgI<br />

AgBr, AgCl-is msgavsad, ixsneba amiakis wyalxsnarSi amiakaturi kompleqsis<br />

warmoqmniT:<br />

AgBr + 2NH3 → [Ag(NH3)2]Br<br />

AgI amiakis wyalxsnarSi ar ixsneba. mas xsnis KCN-is xsnari<br />

cianiduri kompleqsis warmoqmniT:<br />

AgI + 2KCN → K[Ag(CN)2] + KI<br />

25

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!