15.12.2012 Views

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

civi konc. azotmJava <strong>da</strong> konc. gogirdmJava mas apasiurebs. aRniSnul<br />

mJavebTan rkina reaqciaSi mxolod maRal temperaturaze Sedis Fe +3-is (Zlieri mJangavebia) marilebis warmoqmniT:<br />

Fe + 6HNO3 konc. → Fe(NO3)3 + 3NO2↑ + 3H2O<br />

2Fe + 6H2SO4 konc. → Fe2(SO4)3 + 3SO2↑ + 6H2O<br />

rkina Zlier ganz. azotmJavas NH3-mde aRadgens, romelic sabolood<br />

amoniumis nitratad gar<strong>da</strong>iqmneba:<br />

Fe + 10HNO3 → 4Fe(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O<br />

igi marilTa wyalxsnarebi<strong>da</strong>n aZevebs masze nakleb aqtiur metalebs:<br />

Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu<br />

xolo Tu metali Zabvis mwkrivSi spilenZis marjvniv aris moTavsebuli,<br />

am SemTxvevaSi rkina warmomqmnis marils (+3) JangviTi ricxviT:<br />

Fe + 3AgNO3 → Fe(NO3)3 + 3Ag↓<br />

rkinis naerTebi nulovani JangviTi ricxviT [Fe(CO)5].<br />

naxSirbad(II)-is oqsidTan rkina warmoqmnis Sesabamis pentakarbonils,<br />

romelic wyalSi uxsnadi yviTeli aqroladi siTxea (duR.t. 103°C):<br />

Fe + 5CO → Fe(CO)5<br />

rkinis pentakarbonili kargad ixsneba organul gamxsnelebSi, mag.,<br />

dieTilis eTerSi, benzolSi <strong>da</strong> sxv. mis molekulas aqvs trigonaluri<br />

bipiramidis struqtura, romelsac Seesabameba rkinis makavSirebeli<br />

orbtalebis dsp 3 -hibridizacia.<br />

Fe (O)d 8<br />

3d 4s 4p<br />

π-bmebi σ-bmebi (dsp 3 hibridizacia)<br />

Fe→CO Fe←CO<br />

sqema 16.<br />

gacxelebisas rkinis karbonili iSleba sufTa rkinis warmoqmniT<br />

(sufTa rkinis miRebis xerxi):<br />

Fe(CO)5 → Fe + 5CO<br />

rkinis naerTebi +2 JangviTi ricxviT: kationi Fe 2+ (eleqtronuli<br />

konfiguracia 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 ) uferoa, paramagnituria, aRmdgenia, gansakuTrebiT<br />

tute garemoSi, roca is Zalian advilad iJangeba (+3)-mde haeris<br />

JangbadiTac ki. mJava areSi es kationi mdgradia <strong>da</strong> mxolod Zlieri<br />

mJangavebiT iJangeba (KMnO4, K2Cr2O7 <strong>da</strong> a.S.).<br />

rkina(II)-is marilebi miiReba rkinaze, FeO, Fe(OH)2, FeS, FeCO3-ze<br />

marilmJavasa <strong>da</strong> ganzavebuli gogirdmJavas moqmedebiT:<br />

FeS + 2H3O + + 4H2O → [Fe(H2O)6] 2+ + H2S↑<br />

rkina(II)-is oqsidi (FeO) miiReba rkinis oqsalatis (FeC2O4) Termuli<br />

<strong>da</strong>SliT, agreTve Fe2O3-is CO-Ti aRdgeniT:<br />

FeC 2O 4<br />

t<br />

FeO + CO + CO2<br />

Fe2O3 + CO 500o FeO haerze<br />

C<br />

2FeO + CO2<br />

gacxelebisas advilad iJangeba Fe2O3-mde, uhaerod<br />

gacxelebisas ki ganicdis disproporcionirebas:<br />

4FeO<br />

t<br />

Fe3O4 + Fe<br />

ar ixsneba wyalsa <strong>da</strong> tuteSi, advilad ixsneba mineralur mJavebSi:<br />

FeO + 2HCl → FeCl2 + H2O<br />

148

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!