15.12.2012 Views

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

tutesTan mJangavebis gamoricxvis pirobebSi Cu, Ag, Au reaqciaSi ar<br />

Sedis, magram yvela maTgani ixsneba fuZe cianidebis wyalxsnarSi<br />

Jangbadis Tanaobisas:<br />

4Au + O2 + 8KCN + 2H2O → 4K[Au(CN)2] + 4KOH<br />

4Ag + O2 + 8KCN + 2H2O → 4K[Ag(CN)2] + 4KOH<br />

4Cu + O2 + 8KCN + 2H2O → 4K[Cu(CN)2] + 4KOH<br />

spilenZi amiakis wyalxsnarSic ixsneba Jangbadis Tanaobisas:<br />

4Cu + O2 + 8NH3 + 2H2O → 4[Cu(NH3)2]OH<br />

gavrceleba bunebaSi: samive metali bunebaSi TviTnabadi saxiT aris<br />

gavrcelebuli, gansakuTrebiT _ oqro. spilenZis bunebrivi naerTebi<strong>da</strong>n<br />

aRsaniSnavia Cu2S _ spilenZis kriala, CuFeS2 _ spilenZis kolCe<strong>da</strong>ni, Cu2O _<br />

kupriti, Cu2(OH)2CO3 _ malaqiti <strong>da</strong> a.S.<br />

vercxli <strong>da</strong>moukidebel sabadoebs iSviaTad qmnis, bunebriv naerTebs<br />

Soris aRsaniSnavia Ag2S − vercxlis kriala. es naerTi bunebaSi<br />

spilenZis, tyviis, <strong>da</strong>riSxanis <strong>da</strong> anTimonis sulfidebTan erTad gvxvdeba.<br />

gavrcelebulia agreTve Ag3SbS3, Ag3AsS3, halogenidebi: AgCl, AgBr <strong>da</strong><br />

iSviaTad AgI.<br />

oqro bunebaSi ZiriTa<strong>da</strong>d Tavisufali saxiT gvxvdeba. iSviaTad<br />

telurTan naerTis saxiT _ Au2Te, AuAgTe4. TviTnabadi oqro<br />

saqarTveloSic moipoveba.<br />

18.1. spilenZi<br />

miReba: rogorc cnobilia, spilenZs a<strong>da</strong>mianebi uxsovari droi<strong>da</strong>n iyenebdnen,<br />

rasac xels uwyob<strong>da</strong> civ mdgomareobaSi Wedvis unari <strong>da</strong> madnebi<strong>da</strong>n<br />

gamodnobis Se<strong>da</strong>rebiTi simartive.<br />

spilenZisagan a<strong>da</strong>mianebma brinjaos <strong>da</strong>mzadeba <strong>da</strong>iwyes, rogorc Cans,<br />

es Tavi<strong>da</strong>n SemTxveviT mox<strong>da</strong>. brinjaos didi simkvrive <strong>da</strong> simagre,<br />

agreTve advilad lRobis unari xels uwyob<strong>da</strong> mraval sawarmoo sferoSi<br />

spilenZis brinjaoTi gamodevnas. spilenZisa <strong>da</strong> brinjaos warmoeba<br />

berZnebisagan romaelebma iswavles. isini spilenZs <strong>da</strong>pyrobili qveynebi<strong>da</strong>n<br />

mitacebuli madnebi<strong>da</strong>n awarmoebdnen. <strong>da</strong>muSaveba xdebo<strong>da</strong> kretaze <strong>da</strong><br />

kviprosze. swored am kunZulebis saxelwodebi<strong>da</strong>n warmodgeba spilenZis<br />

laTinuri saxelwodeba „kuprum”.<br />

amJamad spilenZis miRebis samrewvelo meTodi Semdegi safexurebis<br />

gavliT mimdinareobs: jer ma<strong>da</strong>ns amdidreben (flotaciuri gziT).<br />

gamdidrebul ma<strong>da</strong>ns gamowvaven. sulfiduri minarevebis udidesi <strong>nawili</strong><br />

gamowvisas oqsidebSi ga<strong>da</strong>dis. spilenZis sulfiduri madnis ZiriTadi<br />

minarevi FeS2-ia. gamowvisas is Fe2O3-sa <strong>da</strong> SO2-s warmoqmnis. es ukanaskneli<br />

gogirdmJavas warmoebaSi gamoiyeneba. minarevebisgan warmoqmnili <strong>da</strong>riSxanisa<br />

<strong>da</strong> surmis oqsidebi aqroladia. rkinis, TuTiisa <strong>da</strong> sxva araaqroladi<br />

oqsidebis mosaSoreblad ki gamodnobis procesSi koqss <strong>da</strong> fluss<br />

umateben. mimdinare reaqciebis Sedegad bevri metalis oqsidi silikatebis<br />

saxiT wi<strong>da</strong>Si ga<strong>da</strong>dis. warmoqmnili Cu2S <strong>da</strong>rCenil FeS-Tan naerTs _<br />

Cu2S·FeS, e.w. „kupferSteins” warmoqmnis. Txevad Steins aTavseben konvertorSi<br />

<strong>da</strong> haeris JangbadiT gar<strong>da</strong>qmnian.<br />

2Cu2S + 3O2 → 2Cu2O + 2SO2<br />

2Cu2O + Cu2S → 6Cu + SO2↑<br />

am procesis Sedegad miiReba <strong>da</strong>axloebiT 93-98% Cu-is Semcveli Savi<br />

anu nedli spilenZi, romlis rafinirebiT (ZiriTa<strong>da</strong>d sveli meTodiT _<br />

170

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!