15.12.2012 Views

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

zogadi da araorganuli qimia nawili meore (qimiuri elementebi)

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

mineralebi am mizniT ar gamoiyeneba, radgan am SemTxvevaSi gogirdis<br />

Warbi raodenobiT Semcveli <strong>da</strong>galxarisxovani Senadnobi miiReba.<br />

madni<strong>da</strong>n foladis miReba Semdegi safexurebis gavliT mimdinareobs:<br />

rkinis aRdgena metalur mdgomareobamde, JangviTi procesebi<br />

arasasurveli nivTierebebis mosaSoreblad <strong>da</strong> Semdeg etapze saWiro<br />

<strong>da</strong>namatebis Setana foladis misaRebad. TujSi naxSirbadis Semcveloba<br />

1,7%-ze maRalia. igi Seicavs agreTve mis Tanxmleb elementebs: gogirds,<br />

fosfors, siliciums <strong>da</strong> manganums. madni<strong>da</strong>n jer Tujs adnoben <strong>da</strong> Semdeg<br />

gar<strong>da</strong>qmnian fola<strong>da</strong>d. foladi rkinis Senadnobia, romelic Seicavs<br />

naxSirbads 10,1-1,7%-mde, 0,3% siliciums, 0,6% manganums, 0,05% fosfors <strong>da</strong><br />

0,05% gogirds.<br />

fizikuri Tvisebebi <strong>da</strong> alotropiuli modifikaciebi: sufTa rkina<br />

kompaqtur mdgomareobaSi movercxlisfro-TeTri metalia. pirobebis<br />

mixedviT mas SeuZlia oTxi alotropiuli modifikaciis saxiT arseboba:<br />

α-Fe, romelic mdgradia 768°C-mde; β-Fe mdgradia 768-906°C-is, γ-Fe 906-1401°Cis<br />

<strong>da</strong> δ-Fe 1401-1536°C-is intervalSi.<br />

α-, β- <strong>da</strong> δ modifikaciebs aqvT moculobacentrirebuli kuburi<br />

struqtura. γ-rkinas ki waxnagcentrirebuli kuburi struqtura. α- <strong>da</strong> δ<br />

modifikaciebi feromagnituria, β <strong>da</strong> γ ki _ diamagnituri.<br />

naxazi 32. rkinis polimorfuli gar<strong>da</strong>qmnebi<br />

<strong>qimiuri</strong> Tvisebebi: kompaqtur mdgomareobaSi rkina mSral haerze<br />

mdgradia, nestian haerze iJangeba <strong>da</strong> warmoqmnis naerTs SedgenilobiT<br />

Fe2O3• nH2O. es ukanaskneli foriani struqturiT xasiaTdeba, amitom<br />

rkinas ver icavs Semgomi <strong>da</strong>Jangvisagan:<br />

2Fe + 1,5O2 + nH2O → Fe2O3• nH2O<br />

wiTel varvarebamde gaxurebuli rkina wylis orTqlTan moqmedebs:<br />

3Fe + 4H2O → Fe3O4 + 4H2↑<br />

Cveulebriv temperaturaze rkina mSral JangbadTan reaqciaSi ar<br />

Sedis. maRal temperaturaze ki JangbadSi iwvis Fe3O4-is warmoqmniT:<br />

3Fe + 2O2 → Fe3O4<br />

aseve maRal temperaturaze moqmedebs qlorTan <strong>da</strong> gogirdTan:<br />

2Fe + 3Cl2 → 2FeCl3<br />

Fe + S → FeS<br />

Zlier mJangavebTan rkina warmoqmnis marilebs (+3) JangviTi ricxviT,<br />

xolo sust mJangavebTan _ (+2) JangviTi ricxviT. ganz. marilmJavasa <strong>da</strong><br />

gogirdmJavasTan rkina moqmedebs, rogorc wyalba<strong>da</strong>mde moTavsebuli<br />

metali wyalbadis gamoyofiT:<br />

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2↑<br />

Fe + H2SO4ganz. → FeSO4 + H2↑<br />

147

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!