30.04.2013 Views

versione pdf - Sardegna DigitalLibrary

versione pdf - Sardegna DigitalLibrary

versione pdf - Sardegna DigitalLibrary

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

48 Guido Mensching<br />

5. Cuncruimentu<br />

In cust’artìculu appo chircau de risponder a sa dimanda diffìtzile si su sardu<br />

est una limba arcàica o nono. In sa setzione 2 amus esaminau sas paràgulas<br />

chi Max Leopold Wagner aiat crèttiu de orìzine latina antica, de un’època pacu<br />

appustis de sa cunchista romana. Su risurtau est chi tottu cussas paràgulas<br />

si fin usadas in sa limba latina fintzas a s’edade imperiale. Gaichì, s’arcaitzitade<br />

supposta de su sardu non si podet riferire a su latinu anticu. Sa limba sarda<br />

derivat dae su latinu faveddadu in sos sèculos I, II e III appustis de Cristu.<br />

Gaichì, un’arcaismu podet esser un’elementu de cudd’època chi su sardu at<br />

cusserbau bene, siat ca s’est pèrdiu atterube (pro es. mannu), siat ca s’assimizat<br />

galu prus a s’elementu orizinale latinu che in àtteras limbas (pro es. facher).<br />

Mancari diat esser mezus, fortzis, a usare pro custos elementos su tèrmine<br />

cusserbadorismos (accontzau dae s’ispagnolu), podimus puru continuare<br />

a los cramare arcaismos, in accordu chin sa traditzione de sa filolozia sarda. In<br />

sa setzione 3, appo chircau de istabilire in cale oru de su limbazu s’accattan<br />

custos elementos arcàicos: non los podimus addobiare ne in sa fonolozia, ne in<br />

sa sintassi, e in s’àrea de sa morfolozia nd’imbenimus pacos pacos (mascamente<br />

sa terminatzione verbale -t, e fortzis cudda nominale -us). Imbetzes, su<br />

locu in ube accatamus unu nùmeru prus a prestu mannu de arcaismos est su<br />

lèssicu, e amus puru bidu chi partitzos elementos chi sa traditzione filolòzica<br />

at chèrfiu attribuire a sa fonolozìa e a sa morfolozìa sun, in realidade, caratterìsticas<br />

lessicales, supra de tottu s’immàzine fònica de sas paràgulas. Dae s’àttera<br />

banda, sa limba sarda contenet unu nùmeru mannu de innobassiones. In<br />

prus, s’arcaitzitade lessicale de su sardu toccat prus a prestu sa calidade, ma<br />

non sa cantidade: sos esames numèricos chi si sun fattos fintzas a commo indittan<br />

chi b’esistin àtteras limbas chin unu nùmeru prus mannu de arcaismos.<br />

Ma est beru chi sa calidade de paritzas paràgulas podet esser prus arcàica o<br />

cusserbadora che in àtteras limbas, ca s’assimizu fònicu de una paràgula comente<br />

/fak´r/ chin sa radichina latina est prus forte che in sas paràgulas chi li<br />

corrisponden in italianu, frantzesu, ispagnolu etz. (/far´/, /f´:r/, /a†er/). E de<br />

custu, pesso chi si nde fit abbizau fintzas Dante…

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!