Monumenti etruschi o di etrusco nome - Warburg Institute
Monumenti etruschi o di etrusco nome - Warburg Institute
Monumenti etruschi o di etrusco nome - Warburg Institute
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
RAGIO^'AME^^'TO I. 25<br />
sti tre generi <strong>di</strong> colonne, come gli chiama Vitruvio, o tre<br />
or<strong>di</strong>ni, come gli chiamiamo noi, consiste nel carattere degli<br />
ornati e talvolta anco nelle simmetrie, e non già ne'nomi<br />
loro applicati; quali si possono considerare come accidenta-<br />
li, arhitrari ed estrinseci all'essenza che costituisce l'or<strong>di</strong>ne.<br />
Dunque il <strong>di</strong>re che Vitruvio, Plinio, Isidoro parlano <strong>di</strong> co-<br />
lonne alla maniera Toscana, non basta a determinare che<br />
i Toscani avessero un or<strong>di</strong>ne loro proprio e da essi inven-<br />
tato, mentre queste stesse colonne ci si mostrano da Vitru-<br />
vio <strong>di</strong> carattere Dorico, siccome ora vedremo.<br />
Consiste la colonna nel fusto col capitello e taholta an-<br />
che colla base. Il fusto ha i soli cai-atteri <strong>di</strong> roton<strong>di</strong>tà, <strong>di</strong><br />
rastremazione, <strong>di</strong> soli<strong>di</strong>tà. I primi due convengono a tutti<br />
gli or<strong>di</strong>ni, il terzo è variabile. Le prime colonne Doriche<br />
formate dagli lonj nel tempio <strong>di</strong> Apollo Panionio, furono<br />
al riferir <strong>di</strong> Vitruvio <strong>di</strong> tal <strong>di</strong>mensione, ch'ebbero sei volte<br />
in altezza quel tanto che avevano <strong>di</strong> grossezza nell'imosca-<br />
po ', vale a <strong>di</strong>re furono misurate da sei <strong>di</strong>ametri; questa <strong>di</strong><br />
genere Toscano è misurata da sette <strong>di</strong>ametri -, cioè piìi<br />
delicata dellantica Dorica. È vero che lo stesso Vitruvio<br />
rammenta un più moderno genere <strong>di</strong> simmetrie Doriche,<br />
dove le colonne sono <strong>di</strong> maggiore altezza misurata da set-<br />
te <strong>di</strong>ametri; ma ciò appunto essendo <strong>di</strong> meno antica in-<br />
venzione ^, ci fa conoscere che le <strong>di</strong>mensioni dell' or<strong>di</strong>ne<br />
attribuito agli Etruschi non sono <strong>di</strong> antichissima data. Ciò<br />
> Qua crassitu<strong>di</strong>ve fecerunt ha- tequeju<strong>di</strong>cioriim progressi , gra-<br />
sim scapi, tantum eam sexies cilioribus modulis delectati, se-<br />
cum capitalo in altitu<strong>di</strong>nem ex-» ptem crassitu<strong>di</strong>nìs <strong>di</strong>ametros in<br />
tulerunt. Yitruv. , lib. iv, cap. i, altitu<strong>di</strong>nem columnae doricae ...<br />
p- ia8. constituerunt . Vitruv. , lib. iv,<br />
3 Ved, p. 5. cap. i, p. i3o,<br />
3 Posteri vero elegantia , suhlilila-<br />
^. IV. A