Afstudeerscriptie - Kunstmatige Intelligentie - Rijksuniversiteit ...

Microdomein:
…………………………………………………………………………………………………………………..
Taak:
…………………………………………………………………………………………………………………..
Beschikbare dimensies (of andere declaratieve kennis) aan het begin van de simulatie:
…………………………………………………………………………………………………………………..
Beschikbare strategieën (of productieregels) aan het begin:
…………………………………………………………………………………………………………………..
Dimensies die later beschikbaar komen (in volgorde van verschijnen):
…………………………………………………………………………………………………………………..
Nieuwe strategieën (of productieregels) die door het model geleerd worden:
…………………………………………………………………………………………………………………..
Nieuwe dimensies (of andere declaratieve chunks) die door het model geleerd worden:
…………………………………………………………………………………………………………………..
Als je dit formulier hebt ingevuld voor een bepaalde taak, ben je eigenlijk al halverwege het
ontwikkeltraject van een cognitief model van deze taak. Dit invulformulier, het generalisatie-doorspecialisatiemechanisme
en de zoek-dimensie-strategie kunnen beschouwd worden als kant-enklare
bouwstenen voor cognitieve modellen. Deze bouwstenen hebben twee voordelen. Behalve
dat ze de ontwerper op weg helpen een bepaalde cognitieve taak te formaliseren, zorgen ze er
ook voor dat verschillende modellen van specifieke taken gecombineerd kunnen worden. De
representaties die in een bepaald model geleerd worden, kunnen immers weer als input dienen
voor een ander simulatiemodel. De op deze manier opgebouwde modellen kunnen dan gezien
worden als onderdelen van een groter geheel en ze zouden dan makkelijk ingeplugd kunnen
worden in een meer algemeen cognitief model van ontwikkeling. Dat zou zeker een stap vooruit
betekenen op weg naar een geünificeerde theorie van ontwikkeling en leren!
3 De mogelijkheden van ACT-R
In de vorige paragraaf hebben we gezien dat de ACT-R architectuur zich goed leent om
cognitieve modellen van ontwikkeling mee te maken. ACT-R heeft echter ook een aantal
tekortkomingen en eigenaardigheden, die in modellen van ontwikkeling moeten worden omzeild
op manieren, die niet altijd recht doen aan de psychologische werkelijkheid. Ik bespreek de meest
opvallende hieronder.
3.1 Eigenschappen uit de context waarnemen
Het determinatorenmodel hoort een constructie met een determinator en gaat vervolgens op zoek
naar de waarden van relevante dimensies in de context. De drie dimensies worden één voor één
waargenomen of uit het geheugen opgevraagd. In werkelijkheid gaat het natuurlijk niet zo op het
rijtje af. De focus-voor, bijvoorbeeld, bepaal je aan de hand van de vorige zin en aan de hand van
je verwerking van de huidige zin tot nu toe. Dat is dus een continu proces van on-line verwerking.
Op grond van deze on-line verwerking kun je dan een voorspelling doen voor de focus-na.
Wanneer je in dit hele proces de uniekheid (en dus de waarde bij de dimensie aantal) van het
gehoorde object bepaalt is niet precies aan te geven, mede omdat het hele gebeuren ook
ontzettend snel gebeurt. De vaste volgorde waarin het determinatorenmodel de dimensies
evalueert, is dus een versimpeling van de werkelijkheid, die niet erg plausibel is. ACT-R biedt
echter geen mogelijkheden voor een lossere, meer on-line registratie van de dimensiewaarden,
dus is een ingebouwde volgorde onontkoombaar.
108