Afstudeerscriptie - Kunstmatige Intelligentie - Rijksuniversiteit ...

lijkt dan ook dat ze nu een soort subdoel hebben aangemaakt, namelijk: onderzoek de
eigenschappen van het blok. Als ze nog wat jonger zijn, dan raken ze hier zo van in de ban, dat ze
vergeten weer terug te gaan naar het eigenlijke doel: het laten balanceren van het blok. Maar als
ze ouder worden weten ze wel dit hoofddoel weer terug te vinden en beginnen ze een theorie-inactie
te ontwikkelen waarop ze hun handelen steeds meer gaan baseren. In het ACT-R model is
de invloed van deze algemene cognitieve ontwikkeling terug te vinden in het beschikbaar komen
van de dimensie lengte. Ze kunnen nu eerdere successen opslaan door het contactpunt van het
blok op te slaan als een deel van de lengte van het blok (oftewel een plaats op het blok in de
lengterichting). Het proceduralisatieproces zorgt er dan voor dat ze doorkrijgen dat spatial
symmetry (links en rechts steekt het blok evenveel uit) wel eens de regel zou moeten zijn. Deze
regel wordt na zijn ontstaan steeds sterker en steeds vaker toegepast. Maar de ontwikkeling gaat
door. Het kind blijft zoeken naar regelmaat en gaat daardoor ook langzaam aan de regelmaat in
de uitzonderingen ontdekken. Op grond van andere ervaringen weet het inmiddels dat het ook zo
kan zijn dat er een tweede dimensie is, die je ook in aanmerking moet nemen. Specifieke ervaring
met dingen als de wip of de weegschaal, zorgen ervoor dat het kind begint in te zien dat ook
gewicht van belang kan zijn bij het laten balanceren van dingen. Het kind leert onderscheid te
maken tussen blokken met een uniforme gewichtsverdeling en blokken met een ongelijke
gewichtsverdeling. Hierbij herkennen ze eerst dat de verdachte gewichtsblokken een niet-uniforme
verdeling hebben. Pas later ontdekken ze ook de ware aard van de niet-verdachte
gewichtsblokken. In het blokkenmodel geven we deze ontwikkeling vorm, door de dimensie
gewicht beschikbaar te stellen. Vanaf dat moment kunnen er regels vuren die de
gewichtsverdeling van een blok beoordelen. Ook kunnen er dan meer geavanceerde
productieregels vuren die de gewichtsverdeling van de blokken meeneemt in het zoeken naar een
passend voorbeeld. Op deze manier is het model uiteindelijk in staat de blokken in soorten in te
delen en voor alle soorten goede regels te hanteren. Hieronder zullen we zien welke regels dat
dan zijn.
5 De productieregels die kunnen ontstaan
In situatie A is er maar één strategie en de productieregels die deze strategie uitvoeren zijn al
beschikbaar. In situatie B proceduraliseert het model de analogieregels. Dit leidt tot de volgende
productieregel, die de theorie-in-actie in die fase voorstelt:
ALS object = blok DAN contactpunt = midden.
Deze regel is dus van toepassing op alle blokken, maar leidt in heel veel gevallen niet tot een
goed resultaat. Het model valt bij een mislukking echter niet terug op de strategie met de
voelinformatie, maar geeft het gewoon op. Dit heeft tot gevolg dat de prestatie daalt, zodra
bovenstaande productieregel meer toegepast gaat worden. Hiermee is het neergaande gedeelte
van de U-vorm verklaart.
In situatie C maakt het model bij het trekken van de analogie gebruik van meer kennis,
namelijk de kennis over de gewichtsverdeling van het blok. Productiecompilatie leidt dan tot het
ontstaan van de volgende nieuwe productieregels:
ALS object = blok EN gewicht = gelijk-verdeeld DAN contactpunt = midden.
ALS object = blok EN gewicht = meer links DAN contactpunt = links-van-het-midden.
ALS object = blok EN gewicht = meer rechts DAN contactpunt = rechts-van-het-midden.
De prestatie neemt nu weer toe (opgaande gedeelte van de U-vorm), want deze regels leiden bij
bijna alle blokken tot succes. Alleen de onmogelijke blokken blijven onmogelijk!
93