Afstudeerscriptie - Kunstmatige Intelligentie - Rijksuniversiteit ...

soort representatie van die plek, bijvoorbeeld in termen van "midden van het blok", "links van het
midden", "heel dicht bij het rechteruiteinde". Verder kan in een voorbeeld informatie opgeslagen
worden over het soort blok. Deze informatie is in de eerste fase echter nog niet bekend, want het
kind deelt de blokken nog niet in in soorten. De analogiestrategie is in deze fase dan vervolgens
heel simpel:
Zoek een succesvol voorbeeld op met als object "blok".
Neem de waarde bij het slot contactpunt over voor het huidige doel.
Vervolgens kan het model dan het blok plaatsen. Als er nog gecorrigeerd moet worden, dan kan
hij te werk gaan op dezelfde manier als beschreven in het voel-algoritme. De hierboven
beschreven analogieregels komen dus in feite in de plaats van de regel Leg het blok op de
metalen rand met een willekeurig contactpunt. Het model maakt dus nog geen indeling in soorten
blokken. Om toch tot een goed resultaat te komen, zal hij dus gebruik moeten blijven maken van
de voelfeedback. Hieronder zullen we zien dat deze feedback in een latere fase niet meer gebruikt
wordt door het model en dat de prestaties mede daardoor ook teruglopen.
3 De dimensies die ontdekt moeten worden
Een tweede bouwsteen voor ons model wordt gevormd door de dimensies, die in de loop van de
tijd worden ontdekt. Deze dimensies geven, net als in het determinatorenmodel, aanleiding tot het
indelen van het model in drie situaties, die ik weer situatie A, B en C zal noemen. In situatie A zijn
we in de beginsituatie. De relevante dimensies lengte en gewicht zijn nog niet bekend. Het model
gebruikt voelfeedback om het blok te laten balanceren. In situatie B gaat het kind systematisch op
de dimensie lengte letten, omdat het nu wel door heeft dat deze eigenschap van blokken,
onafhankelijk van de eigen acties op het blok, invloed heeft op de balans. Dit maakt in eerste
instantie de weg vrij voor het gebruik maken van eerdere voorbeelden en het onthouden van
contactpunten. Daarna kan deze analogiestrategie geproceduraliseerd worden tot een
productieregel, die de theorie-in-actie weergeeft. Hoe deze eruit ziet, vertel ik later.
In situatie C is de dimensie gewicht ook als relevant herkent. Nu begint het model in zijn
zoektocht voor systematiek ook de regelmaat in de gewichten van de blokken te zoeken. Hierdoor
is het model in staat de blokken in te delen in verschillende soorten en meer geavanceerde
analogieregels voor de blokken te gebruiken. Hieruit kunnen dan weer betere productieregels
ontstaan. De meer geavanceerde analogieregels zien er dan zo uit:
Bepaal of er aan de ene kant van het blok meer gewicht zit dan aan de andere kant van het blok.
Vraag een voorbeeld op uit het geheugen, waarbij de verdeling van gewicht hetzelfde was
(mogelijkheden: uniform, meer gewicht links, meer gewicht rechts).
Neem van dat voorbeeld weer het contactpunt over voor het huidige doel.
4 De achterliggende algemene cognitieve ontwikkeling
Karmiloff-Smith en Inhelder beschrijven dat de kinderen eerst nog helemaal niet door hebben dat
het balanceren van blokken geregeld is via een natuurwet, die afhankelijk is van de
eigenschappen van het blok en niet alleen van de acties van het kind zelf. Dag in dag uit krijgen
ze echter constant te maken met allerlei effecten, die toch wel regelmaat vertonen. Dit leidt tot het
ontwikkelen van een zeer algemene strategie, waarbij kinderen de wereld onderzoeken op zoek
naar eigenschappen die de regelmatige effecten veroorzaken. Zodra ze deze algemene strategie
tot hun beschikking hebben, kunnen ze deze ook gaan toepassen in het blokkenexperiment. Het
92