Afstudeerscriptie - Kunstmatige Intelligentie - Rijksuniversiteit ...

gebruikt als een onderdeel van het naam geven aan objecten (de naamgevende functie). Het
bepaalde lidwoord wordt door het kind gebruikt in de rol van deictic reference, om een object
onder de aandacht te brengen. De lidwoorden worden niet door elkaar gehaald, maar hebben
ieder hun eigen status en functie. De volgende stap is dat Franse kinderen andere lidwoorden
gaan gebruiken voor meervouden. Ze gebruiken des in de naamgevende functie voor een groep
objecten en les deictisch, om een groep objecten in de focus te brengen. Deze functies
weerspiegelen dus de functies die aan de enkelvoudige lidwoorden worden gegeven. Kort nadat
kinderen het onderscheid tussen enkelvoud en meervoud hebben gemaakt, worden ze zich
bewust van de numerieke functie (numeral function) van het onbepaalde lidwoord. Ook krijgen ze
rond diezelfde tijd de exoforische functie van het bepaalde lidwoord door. Ze gebruiken dus het
bepaalde lidwoord als een object alleen is in de context en het onbepaalde lidwoord als ze
verwijzen naar één van meerdere, dezelfde objecten. Op dezelfde manier lijken ze door hun
gehoorde lidwoorden ook te begrijpen. Uit de verklaringen van de kinderen tijdens het playrooms
experiment blijkt echter dat de het onbepaalde lidwoord dat ze in deze situatie begrijpen, eigenlijk
het woord één is en niet het non-specifieke een. Als ze une horen, vatten ze het in deze fase dus
op als het telwoord. Karmiloff-Smith is erg onduidelijk over of en hoe kinderen iets later toch
overgaan tot de exoforische functie van het onbepaald lidwoord. Het lijkt er wel een beetje op dat
dat gebruik helemaal wordt overschaduwd door het gebruik en begrip van het telwoord en dat
deze verwarring pas is opgeheven op het moment dat kinderen leren une in de non-specifieke
functie te gebruiken.
Na deze verwarrende fase ontwikkelt zich de class inclusion function bij het onderscheid
tussen les en des. Les geeft nu niet alleen meervoud aan, maar ook dat je het over alle objecten
hebt. Het volgende niveau is het niveau waarop het onbepaald lidwoord echt wordt gebruikt voor
non-specific reference en het bepaalde lidwoord voor anaphoric reference. Dat une nu echt in de
nonspecifieke functie wordt gebruikt, blijkt uit het feit dat kinderen in deze fase zinnen toevoegen
als "het maakt niet uit welke". Ook wat betreft de anaforische functie, kunnen we zeggen dat die
pas nu echt begrepen wordt. Heel jonge kinderen leken ook wel gebruik te maken van anaphoric
reference, maar dat was volgens Karmiloff-Smith toch eigenlijk deictic reference, ofwel naar een
object in de context ofwel naar een sterk mentaal beeld in het hoofd van het kind. Pas in deze
latere fase begrijpen ze de anaforische functie echt en weten ze die aan te wenden om het
gesprek of verhaal bij elkaar te houden. Hier houdt de beschrijving van Karmiloff-Smith op. Over
het ontstaan van de generic function kan ze niet veel concluderen, omdat het moeilijk is daar
goede experimenten voor op te zetten.
Uit bovenstaande chronologische beschrijving blijkt inderdaad dat kinderen pas meerdere
functies aan lidwoorden kunnen geven op het moment dat de lidwoorden eerst heldere,
eenduidige functies hadden. Mijn modeltechnische uitgangspunten, die ik in subparagraaf 2.6 heb
besproken, lijken op het eerste gezicht mooi aan te sluiten bij de inhoudelijke analyse van
Karmiloff-Smith. In hoofdstuk 3B: Werking van het model zet ik uiteen hoe de samenkomst van
modeltheorie en linguïstische theorie er in meer detail uit zal komen te zien.
2.8 Periode-overgangen en de functies van une en la
De analyse van Karmiloff-Smith over wanneer welke functies van lidwoorden door kinderen
worden ontdekt is erg uitgebreid. Voor mijn model zal ik alleen die functies gebruiken, die een rol
spelen in het experiment, omdat het de gewnste functies zijn of omdat het juist verwarrende
functies zijn. De analyse van Karmiloff-Smith spitst zich toe op het ontstaan van drie functies voor
une en drie voor la. Deze zes wil ik ook een rol laten spelen in mijn model. Het gaat om de
volgende functies:
• une in de naamgevende functie.
• une in de non-specifieke functie.
56