Afstudeerscriptie - Kunstmatige Intelligentie - Rijksuniversiteit ...

4B: Mogelijke werking van het blokkenmodel
1 Bouwstenen
Uit de vergelijking die ik heb gemaakt tussen het determinatorenmodel en het blokkenmodel (en
tussen het playrooms-experiment en het blokkenexperiment) blijkt dat er op een abstract niveau
overeenkomsten aan te wijzen zijn tussen beide modellen. Om het blokkenmodel op grond
daarvan op poten te zetten, onderscheid ik een aantal bouwstenen, waaruit het model opgebouwd
kan worden: de beginsituatie, de dimensies die ontdekt moeten worden en de achterliggende
cognitieve ontwikkeling. Iedere bouwsteen kunnen we maken door onderdelen van het
determinatorenmodel te vertalen naar de wereld van de blokken. Voor iedere bouwsteen zal ik
hieronder in een subparagraaf aangeven waar je dan op uitkomt. In paragraaf 5 zullen we zien
hoe deze drie bouwstenen bijdragen tot het ontstaan van nieuwe productieregels, die op hun beurt
de U-vorm in prestatie moeten verklaren.
2 De beginsituatie
De simulatie begint op het moment dat het kind ieder blok nog afzonderlijk benadert. Ze weten de
taak goed uit te voeren, dus zitten ze al op het behavioral mastery-niveau. De strategie, die het
kind in deze eerste fase gebruikt, zou je als een algoritme weer kunnen weergeven:
1. Leg het blok op de metalen rand met een willekeurig contactpunt.
2. Hou het aan beide uiteinden vast en laat het een klein beetje los.
3. Voel welke kant het blok op valt.
4. Als het blok geen enkele kant op valt, ben je klaar.
5. Als het blok naar een kant dreigt te vallen, pak het dan weer vast.
6. Als het blok naar links dreigde te vallen, schuif het blok dan wat naar rechts.
(Het contactpunt komt dan meer naar links op het blok te liggen).
7. Als het blok naar rechts dreigde te vallen, schuif het blok dan wat naar links.
(Het contactpunt komt dan meer naar rechts op het blok te liggen).
8. Ga terug naar stap 2.
Hierbij moet je dan wel aannemen, dat deze strategie al bekend is aan het kind op grond van
eerdere acties, waarbij het doel ook laten balanceren was. Dit is niet zo'n rare aanname, want uit
voorstudies van Karmiloff-Smith en Inhelder blijkt dat de kinderen inderdaad goed in staat zijn om
bijvoorbeeld een toren van blikken te bouwen.
We zagen al dat de kinderen zich ook wel laten leiden door eerdere successen, zodra ze
een aantal keren succesvolle balanceeracties hebben uitgevoerd. Dus in de eerste fase van het
proces wisselen ze het gebruik van het "voel-algoritme" af met een strategie die een eerder
succesvol voorbeeld ophaalt. Dit komt overeen met de instance theory van Logan (1988). De
kinderen onthouden de eerdere acties en hun uitkomsten en zoeken een eerdere succesvolle
actie op in het geheugen als beginpunt voor een nieuwe balanceeractie. Als dit niet tot een succes
leidt, valt het kind terug op het voel-algoritme. Dit betekent dat we, net als in het
determinatorenmodel, voorbeelden moeten onthouden van eerder geslaagde acties. Het model
kan dan door middel van een analogieprocedure gebruik maken van deze eerdere acties. Een
voorbeeld moet in ieder geval twee slots bevatten: object en contactpunt. In het slot object wordt
aangegeven dat het object een blok was en in contactpunt wordt aangegeven welke plek op het
blok was gebruikt als contactpunt met de metalen rand. Dit laatste slot bevat eigenlijk een vaag
91