Afstudeerscriptie - Kunstmatige Intelligentie - Rijksuniversiteit ...

Figuur 1: De playrooms.
Ze gaan een nieuw soort fouten maken. Nog wat oudere kinderen komen weer op hetzelfde
niveau als de jongste kinderen, alleen weten ze nu ook echt waar ze mee bezig zijn.
De eerste winnaar is het playrooms-experiment. Ik zal nu beschrijven waar dit
experiment om draait. Kinderen blijken al vroeg kennis te hebben over wanneer je een bepaald
lidwoord (Frans: le en la) moet gebruiken en wanneer je juist een onbepaald lidwoord (Frans: un
en une) gebruikt. In dit experiment, wordt het aanwezig zijn van deze kennis aangetoond. Tevens
wordt zichtbaar gemaakt dat de manier waarop kinderen deze kennis in hun hoofd hebben en
kunnen gebruiken, wel sterk verandert naarmate ze zich meer ontwikkelen. De methode van het
experiment is als volgt: de kinderen zien twee speelruimtes (playrooms). De ene ruimte is van een
meisjespop en de andere van een jongenspop. Beide poppen zitten duidelijk zichtbaar in hun
speelruimtes. Het meisje heeft de beschikking over een andere verdeling van speelattributen dan
de jongen. Heft het meisje bijvoorbeeld één bal, dan heeft de jongen drie ballen. Daar staat dan
weer tegenover dat de jongen bijvoorbeeld maar één boek heeft en het meisje vier boeken (zie
figuur 1). De objecten zijn zo gekozen dat het allemaal vrouwelijke zelfstandig naamwoorden zijn
in het Frans. De onderzoeksleider vraagt in het Frans aan de proefpersoon: "Tegen wie zeg ik:
Leen me de bal?" of "Tegen wie zeg ik: Leen me een bal?" (en vergelijkbare vragen, maar dan
met een ander object). De proefpersoon antwoordt telkens met "Tegen de jongen" of "Tegen het
meisje". Het uitgangspunt hierbij is, dat als je zegt: "Leen me de bal", dan kan dat alleen tegen
iemand die maar één bal heeft. Omgekeerd is het niet echt fout om "Leen me een bal" te zeggen
tegen iemand die maar één bal heeft, maar het is waarschijnlijker dat je dat zegt tegen iemand die
meer ballen heeft. Uit de resultaten van het experiment blijkt dat Franse kinderen een periode
hebben waarin ze de betekenis van une verkeerd interpreteren, namelijk als telwoord in plaast van
als lidwoord. Jonge kinderen van drie en vier jaar doen de taak best goed. Vanaf een jaar of vijf
zakt de prestatie drastisch, omdat de kinderen une verkeerd begrijpen. Later stijgt de prestatie
weer. Kinderen van tien jaar hebben weer hetzelfde niveau bereikt als de driejarigen. Dit
ontwikkeling in prestatie beschrijft dus een U-vorm voor de une-zinnen (zie figuur 2).
De tweede winnaar is het blokkenexperiment. Ook hiervan volgt nu een omschrijving. In
dit experiment moeten kinderen verschillende soorten blokken op een dunne metalen balk laten
balanceren. Ze krijgen een hele verzameling blokken tot hun beschikking. Er zijn zeven soorten
blokken. Er is een soort met een evenredige gewichtsverdeling, maar er zijn ook soorten die dat
niet hebben. Soms is de reden daarvoor zichtbaar – er zit een groot vierkant blok aan één van de
uiteinden geplakt – en soms niet – het blok is aan één kant intern verzwaard met een stuk metaal.
Ook is er een soort is die onmogelijk te balanceren is. Eerst mogen de proefpersonen zelf weten
33