PODO II - Federaal Wetenschapsbeleid

Project CP/35 - “Verhandelbare Mobiliteitsrechten: Haalbaarheid, Socio-economische effectiviteit en Maatschappelijk
Draagvlak”
van het plafond maar ook door de aankoop of verkoop van rechten in de loop van het jaar kan
zij de markt mee sturen. Ook de belangengroepen staan niet aan de zijlijn binnen het VMRsysteem:
het opstellen van de principes bij de initiële verdeling van de rechten (gratis,
grandfathering, aan iedereen evenveel, afhankelijk van ...) maakt immers het voorwerp uit van
onderhandelingen tussen alle betrokken partijen. Tevens biedt de jaarlijkse bepaling van het
plafond door de overheid ruimte om druk uit te oefenen om het systeem te verstrengen of te
versoepelen.
Het politieke draagvlak voor een systeem van verhandelbare mobiliteitsrechten werd
bestudeerd door middel van een beleidsdelphi-bevraging. Het breder maatschappelijk
draagvlak werd onderzocht d.m.v. focusgroepgesprekken.
4.1.1. Beleidsgericht Delphi-onderzoek
Een beleidsgericht Delphi-onderzoek is een systematische bevragingsmethode van
deskundigen die gebruikt wordt om conflicterende opinies rond een bepaald beleidsprobleem
in kaart te brengen, pro en contra argumenten te analyseren en om de verschillen te schetsen
tussen verschillende groepen van respondenten. Drie elementen zijn typerend voor een
Delphi-onderzoek:
1. De waarborg van anonimiteit van de deelnemende experts en hun opinies gedurende
het onderzoek, er vindt geen rechtstreekse confrontatie plaats zoals bij
rondetafelgesprekken;
2. Indirecte communicatie tussen de deelnemers via een door de onderzoeker
gestructureerde terugkoppeling van informatie; de bevraging van de experts gebeurt
op een gestructureerde schriftelijke manier in verschillende fasen of ronden waarbij de
bevindingen uit een voorgaande ronde teruggekoppeld worden aan de experts in een
volgende ronde.
3. Een statistische presentatie van de groepsantwoorden. Op die manier kan elk expert
zijn eigen mening positioneren tegenover de globale deelnemersgroep in het
onderzoek en zijn eigen mening bijsturen op grond van nieuwe inzichten.
Een Delphi methode is de ideale methode om het politieke draagvlak voor een nieuw
beleidsinstrument als verhandelbare mobiliteitsrechten af te tasten. Ze biedt de mogelijkheid
om het beleidsinstrument verder te ontwikkelen. Bovendien geeft de gefaseerde uitvoering in
de tijd de onderzoekers de ruimte om in de loop van het onderzoek ook nieuwe informatie van
buitenaf (interessante cases, onderzoeksbevindingen inzake haalbaarheid en socioeconomische
effectiviteit) te introduceren in de bevraging en daardoor gerichter het politieke
draagvlak in te schatten.
De volgende zes stappen worden in een beleidsdelphi-onderzoek onderscheiden:
1. Probleemformulering. Welke topics zijn essentieel en moeten onder de aandacht
gebracht worden? Hoe moeten ze geformuleerd worden?
2. Gegeven het probleem, wat zijn dan de verschillende mogelijke beleidsopties?
3. Eens we weten hoe het Delphi-panel zich positioneert ten aanzien van de voorgelegde
topics (probleemperceptie en beleidsalternatieven), kunnen we dan een aantal opties
schrappen waar iedereen mee akkoord of iedereen juist niet mee akkoord gaat? En
welke zijn de topics die de meeste discussie uitlokken bij de respondenten?
PODO II - Deel I - Duurzame productie- en consumptiepatronen – Transport 129