PODO II - Federaal Wetenschapsbeleid

Project CP/35 - “Verhandelbare Mobiliteitsrechten: Haalbaarheid, Socio-economische effectiviteit en Maatschappelijk
Draagvlak”
op 1 kilometer rijden buiten de randstad en buiten het spitsuur. Andere tijd-plaats combinaties
kosten meer autokilometerrechten. Daar dit systeem tot doelstelling heeft om de externaliteit
congestie te beperken en wij hier als doelstelling hanteren het verminderen van het aantal
autokilometers, lijkt het minder relevant om deze differentiatie op te nemen in dit alternatief.
Implementatiepad
Voor de oprichting en organisatie van een dergelijk VAR systeem wordt voorzien in de
oprichting van een Europese instantie. Dit orgaan heeft drie belangrijke bevoegdheden.
Allereerst draagt ze de verantwoordelijkheid over de toekenning van de VAR aan de nationale
besturen, in functie van de bevolking per land per leeftijdscategorie. Tevens controleert zij de
nationale besturen op de correcte naleving van de VAR en ten slotte staat zij ook in voor de
oprichting en organisatie van de beurs. Individuen die jaarlijks niet hun volledige portefeuille
VAR nodig hebben, kunnen hun rechten immers verkopen op een beurs aan individuen die
niet voldoende hebben aan hun initiële portefeuille VAR en dit tegen de geldende marktprijs
van de dag.
In de start-up fase worden initieel op 1 januari van het betreffende jaar aan iedereen
procentueel rechten toegekend die geldig zijn tot aan de verjaardag van deze persoon. Bij de
verjaardag worden dan opnieuw rechten toegekend voor 1 jaar. De verdeling gebeurt door de
rijksregisterdienst die beschikt over alle geboortegegevens van de inwoners. De bevolking
heeft recht op een jaarlijks aantal rechten maar deze worden maand per maand toegekend aan
deze bevolking. Een jaarlijkse toekenning heeft als risico dat de bevolking zijn rechten
opspaart tot het einde van het jaar, met als gevolg dat er een overvloed van rechten
beschikbaar is en dit een negatief effect zal hebben op de marktprijs. De reden hiervoor is dat
de inwoners hun gebruikte kilometers misschien verkeerd inschatten en op het einde van het
jaar ontdekken dat zij nog een aantal rechten overhebben. Het transitverkeer wordt verplicht
een vignet te kopen bij het binnenkomen van de Europese Unie (zie huidige wetgeving in
bijvoorbeeld Zwitserland)
Handhavingsbeleid
De controle gebeurt downstream, dit betekent bij de verschillende consumenten. Controle
gebeurt door een systeem van onbemande camera’s die erop toezien dat het systeem in elke
auto geactiveerd is. Tevens worden de auto’s gecontroleerd bij de jaarlijkse technische
controle (autokeuring) en door onverwachte politiecontroles. Het bestaan van zware sancties
heeft een afschrikkende werking, waardoor individuen ernaar zullen streven om overtredingen
te vermijden. De sancties moeten dus vooraf bepaald zijn en moeten de kosten van naleving
aanzienlijk overschrijden.
Technologie
In dit onderzoek wordt een nieuw systeem ontwikkeld om het gebruik van verhandelbare
autokilometerrechten in het wegverkeer mogelijk te maken. Om deze doelstelling te realiseren
moet het systeem in staat zijn om rechten toe te kennen, te ontwaarden en uit te wisselen.
De specifieke systeemvereisten zijn:
• Het bijhouden van de afgelegde kilometers;
• Gedifferentieerde invoering;
Het systeem moet toepasbaar zijn in een pilootproject;
Het systeem moet toepasbaar zijn op het ganse wegennet;
Het systeem moet toepasbaar zijn voor elke Europese weggebruiker.
PODO II - Deel I - Duurzame productie- en consumptiepatronen – Transport 54