Rapport treinongeluk Barendrecht.pdf - Onderzoeksraad voor ...

ijlage 7: onTWikkeling erTMs
inleiding
ertms 134 is een in europees verband 135 ontwikkeld treinbeveiligingssysteem, dat door middel van
cabinesignalering gedetailleerde informatie over de ingestelde rijweg aan de machinist verschaft.
De seinen langs het spoor kunnen daarom bij toepassing van ertms vervallen. tevens is ertms
een treinbeïnvloedingssysteem dat bewaakt of de machinist zich aan de gesignaleerde opdrachten
houdt. Het systeem kent daarbij volledige remcurvebewaking 136 die specifiek is afgestemd op het
remvermogen van de trein. ertms kent daardoor niet de ontwerpbeperkingen van het bestaande
seinstelsel en Atb-systeem.
ertms is een softwarematig beveiligingssysteem. Net als bij computerprogramma’s het geval
is, verschijnen er geregeld nieuwe versies die nieuwe functies mogelijk maken. ertms is
dus niet op enig moment ‘af’. Nieuwe versies worden formeel vastgesteld door het europees
spoorwegagentschap (erA). De huidige versie is 2.3.0d; inmiddels zijn nieuwe functies vastgesteld
voor een nieuwe versie 3.0.0, die vanaf eind 2012 getest zal zijn. Vanaf dat moment kan de industrie
systemen ontwikkelen die aan de nieuwe specificaties voldoen.
Invoering van ertms is verplicht op nieuwe lijnen en dient voor 2015 à 2020 op een aantal
bestaande, voor het vrachtvervoer belangrijke trans-europese corridors te zijn ingevoerd op het
bestaande spoor. Iedere europese lidstaat heeft tevens in 2007 een ertms-Implementatieplan bij
de europese Commissie ingediend.
invoering erTMs in nederland
Na een onderzoek naar de invoering van ertms in Nederland concludeert de Onderzoeksraad
dat ertms weliswaar technisch in staat is om een bijdrage te leveren aan het oplossen van de
sts-problematiek, maar dat nog onvoldoende duidelijk is hoe en op welke termijn dit systeem in
Nederland kan worden ingevoerd. Gegeven het huidige beleid mag van dit systeem tot 2025 geen
grootschalige reductie van de sts-problemen verwacht worden. De Onderzoeksraad baseert dit op
de onderstaande constateringen.
Het is niet duidelijk op welke wijze ertms bijdraagt aan prestatieverbetering van het
spoorwegsysteem, terwijl deze kennis wel nodig is. In de eerste Kadernota railveiligheid en in
reactie op diverse onderzoeksrapporten van (rechtsvoorgangers van) de Onderzoeksraad voor
Veiligheid, heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat tussen 1999 en 2005 herhaaldelijk
aangegeven dat de vervanging van Atb-eG door nieuwe systemen niet alleen voor verhoging van
de veiligheid zal geschieden, maar zal worden ingegeven door capaciteitsbeheer, interoperabiliteit,
beheersbaarheid van de treindienst en informatie over de dienstuitvoering. Invoeringsstudies
zouden daarom gebaseerd moeten zijn op een analyse van wat ertms mogelijk maakt dat met
de bestaande systemen niet kan. Gezien de hoge kosten van het systeem moeten de baten juist
ook op andere vlakken worden gezocht dan uitsluitend een veiligheidsverbetering. een in 1998
opgestarte studie 137 die tot doel had om dergelijke prestatieverbeteringen voor het bestaande net in
kaart te brengen, is op verzoek van het ministerie van Verkeer en Waterstaat in 2002 stilgezet ten
gunste van de invoering van ertms op de betuweroute en op de verbouwde spoorlijn Amsterdam
- Utrecht. In januari 2010 heeft prorail een studie afgerond waarin dergelijke capaciteitsbaten (ten
dele) worden geïdentificeerd.
134 ERTMS staat voor European Rail Traffic Management System.
135 De ontwikkeling is gestart als twee parallelle projecten vanuit de eU en de europese, nationale
spoorwegmaatschappijen. Deze twee projecten zijn later samengevoegd en uitgebreid met de
seinindustrie.
136 remcurvebewaking wil zeggen dat gedurende de treinrit op ieder punt wordt bewaakt of de trein nog
tijdig snelheid kan minderen voor een stoptonend sein of een andere snelheidsbeperking.
137 bedoeld wordt project bb21; het stilgezette deel betrof de ontwikkeling van ertms voor het bestaande
net.
103