Rapport treinongeluk Barendrecht.pdf - Onderzoeksraad voor ...

zich aan de gesignaleerde opdrachten houdt. Het systeem kent volledige remcurvebewaking 104 die
specifiek is afgestemd op het remvermogen van de trein. ERTMS heeft daardoor niet de functionele
beperkingen van het Atb-systeem dat op het grootste deel van de hoofdlijnen is aangebracht
(Atb-eG).
De Onderzoeksraad heeft geconstateerd dat nog niet duidelijk is op welke schaal en op welke
termijn ertms in Nederland zal worden ingevoerd. Naar het oordeel van de raad is het, gegeven
het huidige beleid, niet reëel te veronderstellen dat ertms voor 2025 op grote delen van het
spoorwegnet zal zijn toegepast. De raad baseert dit op de volgende bevindingen:
• Het is niet duidelijk in hoeverre ertms bijdraagt aan prestatieverbetering van het
spoorwegsysteem, terwijl al in 1999 is geconstateerd dat kennis daarover essentieel is om
ertms in te kunnen voeren. 105 In drie onderzoeken die tussen 2000 en 2009 naar ertms zijn
uitgevoerd 106 , werd geconcludeerd dat onzekerheid bestaat over de precieze kosten en baten
van ertms.
• Het is niet duidelijk hoe ERTMS gefinancierd moet worden. Uit de uitgevoerde onderzoeken
blijkt dat de precieze kosten en baten van ertms onduidelijk zijn. Uit correspondentie 107 tussen
de spoorbedrijven en het ministerie van Verkeer en Waterstaat en uit interviews die de raad
met betrokken partijen heeft gevoerd, blijkt bovendien dat de kosten en opbrengsten ongelijk
over de partijen zijn verdeeld. 108
• Het is niet duidelijk op welk deel van het spoorwegnet ertms zal worden ingevoerd. De
genoemde invoeringsstudies reppen alleen over het hoofdspoorwegnet, niet over de regionale
lijnen. Ook is niet duidelijk of ertms snel kan worden ingevoerd op bestaande emplacementen,
terwijl daar de risico’s van door rood rijden het grootst zijn.
• De minister van Verkeer en Waterstaat stelt dat Nederland voorop loopt met de invoering van
ertms 109 en geeft er de voorkeur aan te wachten met de invoering van ertms totdat ervaringen
uit andere landen bekend zijn. Ook wil de minister wachten op het beschikbaar komen van
apparatuur met de functionaliteit van versie 3.0.0, hetgeen naar verwachting in 2015 zal zijn. 110
• ervaringen uit het verleden 111 maken duidelijk dat het ontwikkelen en invoeren van een nieuw
Atb-systeem over een groot deel van het spoorwegnet enkele decennia duurt en dat het
bovendien altijd langer duurt dan verwacht.
104 remcurvebewaking wil zeggen dat gedurende de treinrit op ieder punt wordt bewaakt of de trein nog
tijdig snelheid kan minderen voor een stoptonend sein of een andere snelheidsbeperking.
105 ministerie van Verkeer en Waterstaat, eerste Kadernota railveiligheid, 1999, Kamerstuk 40132.
106 prorail, beleidstransitie treinbeveiliging en –beheersing, maart 2003; prorail, Ns en brG,
Implementatiestrategie ertms. Onderbouwing van de strategische keuzes met businesscase, 24
augustus 2006; Decisio en SYSTRA S.A., Social Cost Benefit Analysis of implementation strategies for
ertms in the Netherlands, 8 januari 2010.
107 brief van de minister van Verkeer en Waterstaat aan de tweede Kamer, 21 september 2007;
brief van Ns, prorail en brG aan de minister van Verkeer en Waterstaat, 19 juni 2008;
brief van Ns, prorail en brG aan de minister van Verkeer en Waterstaat, 9 april 2010.
108 sinds 14 oktober 2010 is de benaming van de portefeuille ‘Infrastructuur en milieu’. In dit rapport
wordt de portefeuille aangeduid met de benaming zoals die gold ten tijde van het voorval: Verkeer en
Waterstaat.
109 brief van de minister van Verkeer en Waterstaat aan tweede Kamer, 21 september 2007.
110 brief van de minister van Verkeer en Waterstaat aan tweede Kamer, 12 december 2008. De nieuwe
functionaliteit betreft vooral aanpassingen aan de ertms-treinapparatuur, zoals een nauwkeurigere
bepaling van de remweg.
111 Zie bijlage 6.
58