Rapport treinongeluk Barendrecht.pdf - Onderzoeksraad voor ...

de risico’s voldoende worden beheerst. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor vervoerders die besluiten
om gevaarlijke stoffen over het spoor te vervoeren. Vinden ze dat deze risico’s niet voldoende
worden beheerst, dan mag van hen worden verwacht dat zij hiernaar handelen. Ook voor deze
partijen geldt dat zij hiervoor primair op de eigen beschikbare middelen zijn aangewezen.
De infrastructuurbeheerder en vervoerders moeten bovendien, ieder voor het eigen aandeel
én gezamenlijk, van alle mogelijke maatregelen inzichtelijk maken welke kosten hiermee zijn
gemoeid en welk niveau van veiligheid hiermee kan worden bereikt. De raad verwacht hierbij van
de infrastructuurbeheerder een voortrekkersrol. De minister dient als systeemverantwoordelijke
voor het spoor de voorgestelde maatregelen te beoordelen in het licht van het gewenste
veiligheidsniveau. Wanneer overeenstemming over de voorgestelde maatregelen wordt bereikt,
moet de minister waar nodig de financiële middelen beschikbaar stellen om de maatregelen uit te
voeren, al dan niet door herprioritering binnen het beleidsveld. blijft deze overeenstemming uit,
dan rust op alle partijen de verplichting om de consequenties die dit heeft voor de veiligheid van de
gebruikers van het spoor zichtbaar te maken en daarnaar te handelen. Ook hiervoor geldt dat van
de infrastructuurbeheerder, gelet op diens specifieke rol als deskundige van het spoor, eerder dan
van de vervoerders een scherp beeld van de consequenties verwacht mag worden.
tot op heden worden deze afwegingen niet gemaakt. De spoorpartijen en de minister voeren hier een
’rituele dans’ uit, waarbij de nadruk ligt op wat relatief gemakkelijk kan en niet op wat daadwerkelijk
noodzakelijk is. prorail maakt onvoldoende duidelijk wat het ambitieniveau zou moeten zijn voor
veilig gebruik van de infrastructuur. Vervoerders maken onvoldoende inzichtelijk binnen welke
randvoorwaarden zij veilig kunnen vervoeren. De minister eist niet van de spoorbedrijven dat zij
de sts-problematiek terugdringen tot een aanvaardbaar niveau (ALArp), maar beperkt zich tot
het overnemen van de doelstellingen uit het sts-reductieplan. spoorwegveiligheid krijgt met name
aandacht nadat een ernstig voorval heeft plaatsgevonden.
De Onderzoeksraad is in een recent onderzoek naar de ontsporing van een goederentrein bij
Amsterdam muiderpoort tot soortgelijke conclusies gekomen. Uit dat onderzoek bleek dat
de spoorbedrijven het ontsporingsrisico bij goederentreinen niet tot ALArp-niveau hebben
teruggedrongen en dat de minister van Verkeer en Waterstaat de spoorbedrijven daar onvoldoende
op heeft aangesproken.
Gezien de voornemens uit het regeerakkoord 21 om als onderdeel van het programma Hoogfrequent
spoorvervoer spoorboekloos rijden in te voeren en meer goederentreinen over het spoor te laten
rijden, vindt de raad het cruciaal dat de minister en de spoorbedrijven niet langer wachten hun
verantwoordelijkheden voor spoorwegveiligheid in te vullen.
aanbevelingen
aan de spoorbedrijven
De essentie van de spoorwegwet is dat de infrastructuurbeheerder en de vervoerders de volle
verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid, ieder voor het eigen deel. Waar nodig dienen
zij samen te werken. Zij moeten hierbij alle beschikbare maatregelen om risico’s te beheersen
benutten, tenzij aan bepaalde maatregelen aantoonbaar onredelijke gevolgen zijn verbonden (het
ALArp-principe).
1. Onderneem gezamenlijk adequate actie om de sts-problematiek op korte en lange termijn
afdoende te beheersen. bepaal daartoe eerst alle mogelijke maatregelen die zijn gericht op
het tegengaan van een rood sein, de passage van een rood sein of een botsing als gevolg
daarvan. Voer deze maatregelen vervolgens uit, tenzij aan bepaalde maatregelen aantoonbaar
onredelijke gevolgen zijn verbonden.
ter toelichting: Voor de opvolging van deze aanbeveling denkt de raad aan een concreet plan
van aanpak voor de uitvoering van al deze maat re ge len. Het is wenselijk dat één partij hierbij
het voortouw neemt. De raad denkt daarbij aan prorail, gelet op diens positie als knooppunt
21 Vrijheid en Verantwoordelijkheid: regeerakkoord VVD-CDA, 30 september 2010.
16