Rapport treinongeluk Barendrecht.pdf - Onderzoeksraad voor ...

U handelt als volgt: ‘Zoek, zo veel mogelijk binnen 15 minuten 90 voor het uitvoeringsmoment, een
oplossing die recht doet aan alle belanghebbenden (…).’
Om een dergelijk conflict op te lossen kan de treindienstleider in beginsel dezelfde maatregelen
kiezen als de planner, zoals een trein herplannen over een ander spoor of op een andere tijd
(zie paragraaf 5.2.1). evenals de planner beschikt de treindienstleider niet over ondersteunende
middelen die conflicten vooraf zichtbaar maken. Dat beperkt de tijd om conflicten op te lossen,
waardoor sommige mogelijke oplossingen (zoals een trein naar een ander spoor sturen) niet meer
mogelijk zijn als deze trein het betreffende wissel is gepasseerd. een complicatie daarbij is dat bij
het oplossen van één conflict meerdere treindienstleiders betrokken kunnen zijn. Als bijvoorbeeld
de treindienstleider bij Barendrecht het conflict zou willen oplossen door de containertrein over
het naastgelegen spoor te laten rijden, dan zou de treindienstleider Kijfhoek deze maatregel
moeten doorvoeren. Deze kan echter het conflict bij Barendrecht niet zien en zal de trein over het
geplande spoor laten vertrekken. er is dus contact nodig met de treindienstleider Kijfhoek indien
het geplande spoor van één van de beide goederentreinen zou moeten worden aangepast.
bij het werk van de treindienstleider spelen de plannormen geen rol; het veiligheidscriterium
in de uitvoering is uitsluitend dat een spoorgedeelte niet gelijktijdig aan meerdere treinen mag
worden vrijgegeven. Dit wordt geborgd doordat zich tussen twee treinbewegingen altijd een
(rood) sein bevindt. Het Handboek treindienstleider geeft aan dat treindienstleiders hierop mogen
vertrouwen: ‘De veiligheid op de spoorinfrastructuur wordt geborgd door het beveiligingssysteem
en procedures. (…). U mag vertrouwen op de juiste werking van het beveiligingssysteem.’ Derhalve
vertrouwen niet alleen de planners, maar ook de treindienstleiders erop dat strijdige rijwegen
technisch uitgesloten zijn en dat de veiligheid geborgd is door het rode sein.
nederland. De wijze waarop treindienstleiders conflicten kunnen oplossen, week bij Barendrecht
niet af van de landelijke situatie. Het is belangrijk hierbij op te merken dat de risico’s die verbonden
zijn aan passage van een rood sein bij sommige seinen aanmerkelijk groter zijn dan bij andere. De
treindienstleider kan echter de stopplaats mede bepalen, ten eerste door te kiezen welke van beide
treinen moet stoppen en ten tweede door te bepalen of deze stop moet plaatsvinden direct voor
het conflict, of al bij een eerder sein. Er zijn echter geen voorschriften van kracht die een rol spelen
bij het maken van de keuze van het sein voor een tussentijdse stop. 91 De treindienstleider zou ook
kunnen overwegen om treinen eerder op te houden of om ze snelheid te laten minderen, zodat ze
pas bij het conflictpunt arriveren wanneer de treindienstleider een rijweg heeft kunnen instellen en
het sein niet meer rood is.
evenals de planner heeft de treindienstleider geen technische ondersteuning die signaleert
dat treinen gelijktijdig over hetzelfde spoor gepland zijn. De ontwikkeling van een dergelijke
functionaliteit is eind jaren negentig wel gestart, maar deze is nooit geconcretiseerd. Dit maakt
het moeilijk voor de treindienstleider, zeker op grote en vaak complexe emplacementen, om
tussentijdse stops zoveel mogelijk tegen te gaan.
90 bedoeld wordt: binnen nu en 15 minuten voor het uitvoeringsmoment.
91 Uitzondering vormen de seinen met zogeheten instelvoorschriften. Dit is geen formeel voorschrift, maar
een softwarematige instelling in de Automatische rijweginstelling dat als het sein op rood staat ook het
voorafgaande sein op rood staat. Deze maatregel is alleen effectief als de rijweginstelling automatisch
(door ArI) plaatsvindt en is op een beperkt aantal seinen van toepassing.
49