Rapport treinongeluk Barendrecht.pdf - Onderzoeksraad voor ...

4 beTrokken ParTijen en hun veranTWoordelijkheden
Dit hoofdstuk beschrijft welke partijen zijn betrokken bij de sts-problematiek in het algemeen en
bij de treinbotsing in barendrecht in het bijzonder.
bij het realiseren van spoorwegveiligheid zijn diverse partijen betrokken. sinds de inwerkingtreding
van de spoorwegwet is de rol van de overheid op dit terrein met name kaderstellend en ligt de
verantwoordelijkheid voor de dagelijkse uitvoering in belangrijke mate bij de spoorpartijen. De
infrastructuurbeheerder en de spoorvervoerders zijn daarbij gelijkwaardige partijen. De Inspectie
Verkeer en Waterstaat (IVW) houdt toezicht op de naleving van verschillende onderdelen van de
spoorwegwet door deze partijen.
paragraaf 4.1 gaat in op de betrokken overheidsorganisaties en hun verantwoordelijkheden en
paragraaf 4.2 op de betrokken bedrijven en hun verantwoordelijkheden. paragraaf 4.3 gaat ten
slotte in op de samenwerking tussen de betrokken partijen.
4.1 beTrokken overheidsorganisaTies
Deze paragraaf beschrijft de overheidsorganisaties die betrokken zijn bij de sts-problematiek: het
ministerie van Verkeer en Waterstaat 72 en de Inspectie Verkeer en Waterstaat.
4.1.1 Minister van Verkeer en Waterstaat
ten aanzien van de spoorwegveiligheid ligt de systeemverantwoordelijkheid bij de minister van
Verkeer en Waterstaat en de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse gang van zaken bij de
spoorbedrijven. Dit betekent dat de minister verantwoordelijk is voor het formuleren van beleid,
het functioneren van de wettelijke kaders, het initiëren van nieuwe wet- en regelgeving en de
instelling, inrichting en het functioneren van het toezicht op de spoorwegveiligheid. 73
De rol van de minister is dus kaderstellend, terwijl de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de
dagelijkse uitvoering ligt bij de spoorpartijen (spoorwegondernemingen en infrastructuurbeheerder).
Zij moeten binnen de gestelde kaders blijven.
De kaders voor de infrastructuurbeheerder liggen vast in de concessie die de minister verleent
voor het beheer van de hoofdspoorweginfrastructuur. Voor iedere spoorwegonderneming
liggen de kaders vast in het veiligheidsattest. Voor zowel de infrastructuurbeheerder als de
spoorwegondernemingen is een veiligheidsmanagementsysteem verplicht.
In de spoorwegwet ligt vast dat de minister van Verkeer en Waterstaat toezicht houdt op de
naleving van de bij of krachtens de spoorwegwet gestelde bepalingen omtrent spoorwegveiligheid.
De Inspectie Verkeer en Waterstaat is door de minister aangewezen om dit toezicht uit te oefenen.
4.1.2 Inspectie Verkeer en Waterstaat
De Inspectie Verkeer en Waterstaat is onder verantwoordelijkheid van de minister belast met
het handhaven van de wet- en regelgeving op het terrein van het ministerie van Verkeer en
Waterstaat. 74 Het handhaven van de naleving van wet- en regelgeving doet de inspectie op drie
manieren: door dienstverlening, toezicht en opsporing. In het kader van dit onderzoek is met name
de toezichthoudende taak relevant. De Inspectie Verkeer en Waterstaat is verantwoordelijk voor het
namens de minister van Verkeer en Waterstaat afgeven en verlengen van een veiligheidsattest aan
spoorwegondernemingen. Daarnaast beoordeelt de inspectie of de veiligheidsmanagementsystemen
72 sinds 14 oktober 2010 is de benaming van de portefeuille ‘Infrastructuur en milieu’. In dit rapport
wordt de portefeuille aangeduid met de benaming zoals die gold ten tijde van het voorval: Verkeer en
Waterstaat.
73 ministerie van Verkeer en Waterstaat, Veilig vervoeren, veilig werken, veilig leven met spoor. Derde
kadernota railveiligheid, juni 2010, p. 24 (tweede Kamer, vergaderjaar 2009-2010, 29 893, nr. 106).
74 Art. 2 regeling Inspectie Verkeer en Waterstaat 2002.
41