Duidelijke taal - Sardes

13 Duidelijke taal
laat het portret van De Loopplank zien hoe het klassieke idee ‘spelen is leren’
- dat al te vinden is bij Pestalozzi, Fröbel en Montessori - ingezet kan
worden bij achterstandskinderen (zie Janssen-Vos en Pompert, 2001). Het
portret van De Babbeldoostoont aan dat dit ook mogelijk is in de buitenschoolse
opvang.
Bij spelsituaties die zich goed lenen om de taalontwikkeling te stimuleren
gaat het niet alleen om poppenspel, toneelspel en dergelijke. Ook het spelen
aan de zandtafel, bij het kleien of in de bouwhoek kan aangegrepen worden
om kinderen op een stimulerende manier met taal bezig te laten zijn. Vragen
als Zou deze toren nog hoger kunnen? en Zullen we eens kijken of dit blok ook
blijft drijven?zijn het begin van gesprekken met kinderen waarin hun denken
en taal allerlei impulsen krijgen.
Ook het behandelen van prentenboeken is een goed middel om de taalontwikkeling
van kinderen te bevorderen (Verhoeven en Aarnoutse, 2000).
Vooral verhalen met veel spannende elementen, onverwachte gebeurtenissen
en komische momenten houden de aandacht van kinderen goed vast en
prikkelen hen om er van alles over te vragen en te zeggen. Het behandelen
van prentenboeken is daarmee een krachtig instrument om verhaalbegrip,
mondelinge taal en woordenschat te ontwikkelen. Maar ook hier geldt dat de
leerwinst afhangt van de manier waarop leidsters en leerkrachten met de
kinderen praten. Met andere woorden: de effectiviteit van taalstimulering, in
welke situatie dan ook, hangt vooral af van de kwaliteit van de interactie.
Interactie
Wat bepaalt de kwaliteit van de interactie? Dickinson en Smith (1994) en De
Temple en Sn ow (2001) beantwoorden deze vraag voor het behandelen va n
een prentenboek. Dat blijkt in het ene geval veel meer op te leveren voor de
taalontwikkeling dan in het andere. Positieve effecten treden vooral op als er
sprake is van ‘child involved analytic talk’, dat wil zeggen: gesprekken die het
denken van de kinderen stimuleren. Het blijkt bijvoorbeeld dat vragen als
Wat zou jij doen als …? Waarom vindt hij dat vervelend? Waarom denk je dat
hij dat doet?de taalontwikkeling veel sterker bevorderen dan vragen als Wat is
dat? Wat zie je op dit plaatje? Waar zie je een varkentje?Het eerste type vragen
stimuleert overigens niet alleen de taalontwikkeling het best, maar ook de
denkontwikkeling. Die combinatie is precies wat deze aanpak zo effectief
maakt: als de stimulering van de taal en het denken hand in hand gaan,
l e ve rt dat voor beide gebieden het meeste op (Dwye r, e.a., 2000). De Mu l t a t ulischool,
die in deze bro c h u re is geport re t t e e rd, brengt deze aanpak in praktijk
door principes van de denktraining L e e r K ra c h tin taalstimulering te integre re n .