TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

Verder wordt opgemerkt dat dit advies zich niet alleen beperkt tot de sectoren uit de
werkdrukonderzoeken, maar ook tot het betaald werk door betaald werkenden in die sectoren.
In de praktijk wordt veel werk verzet door vrijwilligers, maar die zijn niet betrokken
in de werkdrukonderzoeken en in dit advies.
Meer in detail is de opzet van dit advies als volgt:
■
In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op oorzaken van werkdruk volgens de uitgevoerde
werkdrukonderzoeken en enige aanvullende literatuur.
■
In hoofdstuk 3 worden vergelijkingen gemaakt met
■
werkdruk in het onderwijs in andere landen en
■
werkdruk in het onderwijs in vergelijking met andere sectoren.
■
In hoofdstuk 4 wordt een model uitgewerkt met drie clusters oorzaken van
werkdruk, te weten kenmerken van het werk (met taakaspecten en kenmerken
van de werkorganisatie) kenmerken van de werkende (onder meer leeftijd
en belastbaarheid) en externe factoren (maatschappelijke en bestuurlijke
ontwikkelingen. Bij kenmerken van het werk en van de werkende is met name
de interactie tussen beide clusters van groot belang.
■
De uitwerking van dit model biedt aanknopingspunten voor oplossingen.
Daarover gaat hoofdstuk 5.
In het kader van dit adviestraject zijn op 18 april 2002 aan de hand van een notitie met
een aantal vraagpunten groepsgesprekken gehouden met wetenschappers/onderzoekers
en met leraren uit de verschillende onderwijssectoren. In bijlage 2 is de deelnemerslijst
van deze gesprekken opgenomen.
1.4 Rondom de leraar: activiteiten van de raad
De leraar vraagt indringend aandacht. De Onderwijsraad onderneemt daarom verschillende
activiteiten die de positie van de leraar betreffen. Deze activiteiten hebben alle te
maken met de wisselwerking tussen het kwalitatieve aspect van het leraarswerk (de
inhoud, de aantrekkelijkheid) en de kwantitatieve aspecten (de tekorten, de mobiliteit in
en uit het beroep). Niemand weet wat de beste oplossing is voor het kwalitatieve en
kwantitatieve vraagstuk. Daarom hanteert de raad verschillende invalshoeken en
bespreekt hij diverse oplossingsrichtingen. Zonder uitputtend te zijn worden hier zes van
deze benaderingen aangegeven. De verwachting is dat ze bij elkaar ten minste enkele
werkzame aspecten zullen bevatten.
1 Autonomie, beleidsvoerend vermogen, professionaliteit
Ten eerste is dit advies te plaatsen tegen de bredere achtergrond van het eerdere
advies Wat scholen vermogen (Onderwijsraad, 2002). Met name gaat het
om hetgeen daar is gezegd over beleidsvoerend vermogen en autonomie, professionalisering,
onderwijsinnovaties, organisatieontwikkeling, zelfsturende
teams en integraal leiderschap.
2 Beleving van het werk, bezien vanuit de leraar, de schoolleiding en
onderwijsondersteunend personeel
Deze benadering komt in dit advies naar voren.
Toerusten = uitrusten
19