TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

daarbij behouden, maar de manier van verzilveren kan verschillen. Over dit soort oplossingen
is weliswaar consensus, maar feitelijk is het geen fundamentele oplossing voor
de problemen die in de praktijk optreden. Zo zal ook iemand die spaarverlof opneemt,
vervangen moeten worden.
ADV heeft overigens een bijzondere relatie tot werkdruk. In het beperkte aantal werkweken
in het onderwijs (vaak niet meer dan 40 à 41) moeten namelijk niet alleen de werkuren
van een heel jaar worden uitgevoerd, maar moeten ook de ADV-uren worden opgenomen.
De behoefte daaraan is groot, vanwege de werkdruk. Tegelijkertijd neemt de
werkdruk door het opnemen van ADV ook juist weer toe. De ADV-regeling veroorzaakt
met andere woorden een zichzelf versterkend probleem. Leraren werken hard in een
beperkt aantal werkweken, willen hun ADV benutten om te kunnen herstellen, maar daardoor
ontstaan er in de organisatie vervangingsproblemen. Het gevolg is dat de leraar in
kwestie de opgenomen tijd alsnog zelf moet goedmaken en/of dat collega's het vervangingsprobleem
moeten oplossen.
Concluderend stelt de raad dat de argumentatie die indertijd tot het instellen van de ADVregeling
leidde (de werkloosheid), niet meer van toepassing is. De uitvoering van de
regeling leidt tot verscheidene problemen, waaronder werkdruk. Daarom bepleit de raad
aanpassing van de ADV-regeling. De raad denkt met name aan een flexibeler maken van
het gebruik van ADV in de zin dat werknemers meer keuzemogelijkheden krijgen in hoeveel
uren ze werken, of ze wel of niet ADV opbouwen, of ze opgebouwde ADV-rechten in
tijd of in geld (afkoop) uitgekeerd willen krijgen, of en wanneer ze verlof willen sparen
voor opfrisverlof en dergelijke verlofperiodes, wanneer ze die opnemen, et cetera.
Flexibilisering van de arbeidsinzet over het jaar
De werkdruk die samenhangt met de taakaspecten van het leraarschap wordt voor een
groot deel veroorzaakt door het feit dat de te werken uren in minder dan de elders in de
maatschappij gangbare 45 weken worden geperst. Feitelijk werken leraren gemiddeld
40 à 41 weken per jaar, zodat het aantal te werken uren per week formeel hoger zal
uitpakken dan de 36,86 uren die bij een werkjaar van 45 weken zou gelden. In het
onderwijsveld begint het besef te groeien dat deze lange vakantieperiodes weliswaar hun
charme hebben, maar tegelijkertijd een belangrijke werkdrukverhogende factor betekenen.
Er zijn al scholen waar teams bijvoorbeeld gezamenlijk doorwerken in een week
waarin de leerlingen vrij zijn.
Bij het reduceren van de werkbelastingproblematiek als gevolg van het beperkt aantal
werkbare weken zijn de volgende drie opties denkbaar:
1 Een eerste en meest ingrijpende optie is het afschaffen van de huidige vakantieregeling
voor leerlingen en leraren en het harmoniseren van de lesperiode met
wat elders in de maatschappij aan 'werkweken' gangbaar is. Het schooljaar zou
dan bijvoorbeeld gesteld kunnen worden op 45 tot 47 weken per jaar. Bij een
gelijkblijvende taakomvang kan zo de taakbelasting meer over het jaar worden
gespreid.
Tabel 8 geeft een overzicht van de gevolgen van de verruiming van het aantal werkbare
weken in het onderwijs. In de kolom 'Werktijd totaal' wordt aangegeven in welke mate
het aantal te werken uren verandert wanneer het aantal werkbare weken stijgt of daalt.
In de laatste kolom wordt er bij het aantal lessen per week van uitgegaan dat ook de
Toerusten = uitrusten
73