TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

schoolleiding en leraren, en bij een gebrek aan steun van de schoolleiding is er
voor leraren meer werkdruk en een groter risico op burnout (onder meer Van
den Berg & Stolk, 1994; Buunk & De Wolff, 1998; Lazarus & Folkman, 1984;
Schaufeli, 1992).
Regelmogelijkheden als specifieke taakaspecten vinden hun herkomst deels in
de werkorganisatie: in de wijze waarop in de organisatie wordt omgegaan met
regelmogelijkheden van leraren. Deels ook gaat het om persoonlijke vaardigheden
om het eigen werk te regelen, zoals het zelfstandig kunnen werken. Feitelijk
komen hier dus kenmerken van het werk en van de werkende samen. In hoofdstuk
4 wordt hierop nader ingegaan.
2.2.3 WERKORGANISATIE
Van de factoren die met de werkorganisatie te maken hebben, worden er in de uitgevoerde
werkdrukonderzoeken drie uitgelicht, te weten taakbeleid, personeelsbeleid en deskundigheidsbevordering.
Daarnaast komen ook de materiële werkomstandigheden en
enkele andere aspecten aan bod.
1 Taakbeleid
Taakbeleid houdt een optimale afstemming in tussen takenpakket en organisatiedoelen
van de school enerzijds en de capaciteiten en beschikbare tijd van het
personeel anderzijds. In het onderwijs is taakbeleid nog volop in ontwikkeling.
In het primair onderwijs doet ruim de helft van het totaal aantal scholen aan
taakbeleid, en is een kwart van alle scholen bezig met de invoering ervan. Op
een kwart van alle scholen oriënteert men zich op taakbeleid. Slechts een hele
kleine groep van scholen doet niet aan taakbeleid. In het voortgezet onderwijs
doet bijna driekwart van de scholen aan taakbeleid. Bijna een kwart is bezig met
invoering van taakbeleid en een zeer kleine groep van scholen oriënteert zich op
taakbeleid of heeft geen taakbeleid. In de bve-sector blijkt iets meer dan de helft
van de in de werkdrukonderzoeken benaderde opleidingssectoren aan taakbeleid
te doen. Iets minder dan de helft is bezig met invoering van taakbeleid en
een klein aantal van de opleidingssectoren oriënteert zich op taakbeleid of heeft
geen taakbeleid. Overigens geven in alle gevallen de directies van de
scholen/sectoren vaker dan de leraren aan dat in hun school een taakbeleid
wordt gevoerd. Dit kan liggen aan verschillen in waarneming door beide groepen,
maar ook aan responseffecten (leraren zijn niet precies en in evenredige
mate van dezelfde scholen afkomstig als de schoolleiders) en mogelijke achtergrondvariabelen
(bepaalde typen scholen kunnen meer of minder aan taakbeleid
doen).
Het taakbeleid dat wordt aangetroffen is overwegend kwantitatief gericht en
betreft dan de taakomvang en de taakverdeling. Zo worden lesgebonden en
niet-lesgebonden taken in kaart gebracht en wordt in het taakbeleid een buffer
voor onvoorziene uren opgenomen. Zowel in het primair en voortgezet onderwijs
als in de bve-sector is binnen de school gediscussieerd over de omvang van
het totale takenpakket. De conclusie is telkens dat de omvang te groot is. Om
een te omvangrijk takenpakket hanteerbaar te maken, wordt overgegaan tot het
toedelen van taken op basis van vrijwilligheid, het uitvoeren van taken in
minder tijd, en het 'effectiever en efficiënter werken'. Volgens de meeste direc-
Toerusten = uitrusten
25