TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

Ten dienste van de school
In 2001 heeft de raad een advies over de educatieve infrastructuur uitgebracht, onder de
titel Ten dienste van de school. In dit advies wordt gesignaleerd dat onderwijskundige
expertise en expertiseontwikkeling te veel buiten de school zijn komen te staan. De raad
pleit er in dat verband onder meer voor dat de school een meer directe inbreng krijgt bij
het bepalen van de externe deskundigheid die zij nodig meent te hebben. Dit betreft ook
de mogelijkheid tot inschakeling van ontwikkelaars en onderzoekers.
In de huidige praktijk zijn al voorbeelden van een dergelijke werkwijze met een TOP te
vinden, denk aan een team onder- of bovenbouw in het basisonderwijs, of bijvoorbeeld
aan een kernteam in het voortgezet onderwijs of de bve-sector. Nieuw in dit voorstel is
echter het expliciet planmatige van de werkwijze, het van-elkaar-lerende karakter van
teams, en zeker niet in de laatste plaats het bijbehorende budget. Het benodigde budget
kan in het primair onderwijs worden verbonden met het schoolbudget zoals dat sinds
augustus 2001 is gevormd, en in het voortgezet onderwijs en de bve-sector worden toegevoegd
aan de zogeheten 'lump sum'. Dit teamontwikkelingsbudget kan men inzetten
om bijvoorbeeld binnen het team uren voor scholing vrij te maken, maar ook om interne
of externe ondersteuning in te schakelen. Te denken valt aan onderwijskundige ondersteuning
in het kader van bijvoorbeeld de ontwikkeling van een leerplan voor projectmatig
werken (zie ook paragraaf 5.4.1), maar ook aan begeleiding in het kader van het
werken als kernteam, en dergelijke meer. Zo'n team leraren en onderwijsondersteunend
personeel vormt als het ware een soort maatschap binnen de school. Door deze manier
van werken zullen naar verwachting zowel het professioneel functioneren van het individu,
als de professionele relaties binnen de school en de relaties met de leerlingen verbeteren.
Langs die weg zal ook de werkdruk beter beheersbaar kunnen worden.
Overigens zou een teamontwikkelingsplan als instrument idealiter verbonden moeten
zijn met individuele ontwikkelingsplannen (zie voorgaande paragraaf 5.3.1) en een
schoolontwikkelingsplan (zie paragraaf 5.4).
5.3.3 TAAKBELEID
In hoofdstuk 2 is op basis van de werkdrukonderzoeken ten aanzien van taakaspecten
van leraren het volgende geconstateerd:
■
Op het gebied van de taakomvang blijkt dat leraren gemiddeld per jaar nauwelijks
meer uren werken dan in de normjaartaak staat aangegeven. Deeltijders
werken wel vaker over, maar ervaren in vergelijking met met voltijders minder
werkdruk. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de ruimere regel- en herstelmogelijkheden
die deeltijders hebben gedurende de werkweken. Een reden tot
bezorgdheid over de taakomvang ligt eerder in de piekbelasting in bepaalde
periodes in het jaar (toetsweken, rapportweken et cetera) gecombineerd met het
feit dat de uitvoering van de jaartaak moet geschieden in de slechts 40 à 41
weken die het schooljaar feitelijk kent.
■
Ten aanzien van de taakbesteding wordt geconcludeerd dat lesgebonden taken
en overige taken de leraren meer tijd kosten dan in de normjaartaak als richtinggevend
wordt gezien.
■
Kijkend naar het type taken blijkt dat in de verschillende sectoren verschillende
taken als zwaar worden betiteld. Gemeenschappelijke noemer daarin zijn de als
zwaar ervaren directe contacten met leerlingen zoals bij het lesgeven, leerlingbegeleiding,
buitenlesactiviteiten en dergelijke.
Toerusten = uitrusten 69