TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

Eerder constateerden ook Van den Berg & Stolk (1994) al dat taakbeleid niet
altijd tot minder werkdruk leidt. Indien er sprake is van een ongelijke verdeling
tussen taken van leraren ondervinden sommige leraren hierdoor een taakverzwaring.
Wanneer in de schoolorganisatie onvoldoende aandacht wordt besteed
aan de verdeling en uitvoering van niet-lesgebonden taken, ervaren leraren dat
als stressvol.
2 Personeelsbeleid
In de werkdrukonderzoeken wordt niet alleen gekeken naar het taakbeleid maar
ook naar het personeelsbeleid in bredere zin. De onderzoekers onderscheiden
drie typen personeelsbeleid. In alledrie de sectoren is het zogenoemde 'beheerstype',
waarbij instrumenten van personeelsbeleid het minst systematisch worden
gehanteerd, het sterkst vertegenwoordigd: in het primair en voortgezet onderwijs
hoort de helft van de scholen hiertoe, in de bve-sector tweederde. Scholen
met een uitgesproken systematisch personeelsbeleid vormen een kleine minderheid
(1 op de 10 à 20). Bij het 'overgangstype' (redelijk systematisch personeelsbeleid)
hoort eenderde van de scholen thuis.
Er is geen verschil tussen de drie typen personeelsbeleid in relatie tot de werkdrukte,
maar wel zijn er verschillen in de ervaren werkdruk: deze blijkt in het
'overgangstype' in het algemeen zwaarder te zijn. Een verklaring hiervoor zou
gevonden kunnen worden in de redenering dat invoering van personeelsbeleid
investeringen vraagt die in eerste instantie de werkdruk verhogen.
Net als taakbeleid is dus ook personeelsbeleid als geheel nog geen gemeengoed
in het onderwijs. Desalniettemin lijkt er winst te zijn geboekt. In 1993 constateerde
de Commissie Toekomst Leraarschap in het advies Een beroep met
perspectief: de toekomst van het leraarschap dat in het begin van de jaren
negentig het personeelsbeleid in Nederlandse scholen nog in de kinderschoenen
staat. "Slechts tweederde van de scholen organiseert begeleiding van nieuwe
leerkrachten, op driekwart van de scholen werden in 1991 nooit of slechts incidenteel
functioneringsgesprekken gevoerd en iets meer dan de helft van de
scholen maakte geen personeelsplannen op langere termijn en functiedifferentiatie
en loopbaanbeleid kregen weinig aandacht."
Zoals uit de huidige werkdrukonderzoeken blijkt, is er de laatste jaren sprake
van een grotere inzet van sommige personeels- en taakbeleidsinstrumenten,
maar is er nog te weinig sprake van een samenhangend geheel van personeelsbeleidsinstrumenten.
Doorgaans ontbreekt een integraal personeelsbeleid (IPB)
in de zin van een "systematische afstemming van kennis en vaardigheden van
het personeel op de doelstellingen (inhoudelijk en organisatorisch) van de
onderwijsinstelling" (Maatwerk voor morgen). Verschillende andere auteurs
typeren het personeelsbeleid in het onderwijs dan ook als een beleid dat nog
nauwelijks ontwikkeld is of aan het begin van zijn ontwikkeling staat (Prick,
1992; Scheerens, 1993).
Toerusten = uitrusten
27