TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

Lerende teams zijn op veel manieren vorm te geven. Het concept van lerende teams kan
op de volgende wijze ideaaltypisch worden verduidelijkt, zonder dat het hier gaat om
een uitsluitende omschrijving:
■
Er is sprake van een complete groepstaak (bijvoorbeeld de verzorging van een
totale opleiding of een aantal leerjaren);
■
Het team heeft een eigen werkplan, bijvoorbeeld een teamontwikkelingsplan
zoals genoemd in paragraaf 5.3.2;
■
Er is sprake van (een bepaalde mate van) decentralisatie van taken, verantwoordelijkheden
en bevoegdheden aan het team;
■
Het team heeft een vooraf bepaalde, overzichtelijke omvang;
■
Teamleden zijn in principe voor verschillende taken inzetbaar, al kan soms een
specialisme nuttig zijn;
■
Er zijn diverse functies in het team verenigd: onderwijsassistenten, instructeurs,
leraren (van beginnende tot senioren), intern begeleiders, onderwijsassistentenin-opleiding,
pabo-studenten, ict-specialisten en dergelijke;
■
Er is een duidelijk aanspreekpunt binnen het team. Dat kan een primus inter
pares ('meewerkend voorman/voorvrouw') zijn, maar ook een teamlid met meer
leidinggevende bevoegdheden.
■
Het team beschikt over eigen middelen (werkruimte, materialen, budget) en
eigen beheers- en stuursystemen.
Teamonderwijs op Maat
Een voorbeeld van teamonderwijs is Teamonderwijs op Maat (TOM), een project gelanceerd
door Staatssecretaris Adelmund. Veertien verschillende scholen doen mee aan het
project. Zij hebben elk met ondersteuning van de Schoolbegeleidingsdienst Midden-
Holland en Rijnstreek een projectplan opgesteld. De scholen hebben op grond van deze
plannen een subsidie ontvangen. Het TOM biedt een verrassende mix van personeelsbeleid
en onderwijsvernieuwing. Functiedifferentiatie maakt integraal onderdeel uit van
het project. De projectscholen leveren ook een bijdrage aan diverse vormen van
informatieoverdracht aan andere basisscholen in Nederland (zie onder meer Uitleg,
27 maart 2002, nr. 5, p. 24-27; Voortgang maatwerk, 2002).
5.4.3 POSITIEVE BINDENDE CULTUUR EN AANSPREEKBAARHEID
Positieve bindende cultuur
Met het creëren van een positieve cultuur doelt de raad op het versterken van professionele
en sociale contacten en steun tussen collega's. Op onderlinge professionele steun is
hiervoor al ingegaan. Daarnaast is goed sociaal contact op het werk belangrijk voor het
werkplezier. Sociale steun van leiding en collega's kan de belastbaarheid van medewerkers
aanzienlijk gunstig beïnvloeden (Van den Berg & Stolk, 1994; Maassen van den Brink
et al., 2000). De steun van anderen kan helpen om problemen te voorkomen en om
ongezond gedrag tegen te gaan (vergelijk de negatieve spiraal zoals besproken in hoofdstuk
4). Verder kan goed sociaal contact het professionele contact bevorderen: het realiseren
van zelfsturende teams, het creëren van een innovatieve organisatie en het oppakken
van de eigen verantwoordelijkheid als professional.
Toerusten = uitrusten
85