TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

2.3.5 EXTERNE FACTOREN
Voor schoolleiders zijn er verschillende maatschappelijke en bestuurlijke factoren die hun
werkdruk verhogen.
Bij maatschappelijke factoren gaat het om de krapte op de arbeidsmarkt en de veranderende
samenstelling van de leerlingenpopulatie. In het primair en voortgezet onderwijs
betekent de krapte op de arbeidsmarkt dat schoolleiders niet alleen vervanging moeten
regelen, maar ook vaak dat ze zelf voor de klas staan. Ook vraagt het contact met
probleemleerlingen steeds meer tijd en is dit emotioneel zwaarder geworden.
Bij bestuurlijke factoren gaat het net als bij leraren met name om het onderwijsbeleid
van de rijksoverheid dat als werkdrukverhogend wordt gezien. Genoemd worden de toegenomen
verantwoordingsplicht (en de daarmee gepaard gaande uitbreiding van administratieve
taken), de deregulering en autonomievergroting (die een toename van taken
met zich brengt en functies complexer maakt), de snelheid van de veranderingen in de
regelgeving, en de schaalvergroting (met de bijbehorende tijdelijke beslommeringen met
fusies, verbouwingen, nieuwbouw, en de blijvende last die een grote organisatie als
zodanig met zich brengt). In het primair onderwijs wordt verder WSNS-beleid nog als
aparte factor genoemd (meer probleemleerlingen, meer overleg). In het voortgezet onderwijs
wijst men op de vele structuur- en onderwijskundige veranderingen (basisvorming,
tweede fase, vmbo). In de bve-sector worden de veranderingen die voortvloeien uit de
Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) genoemd, en de stortvloed aan informatie die
daarmee gepaard gaat (wetgeving, ontwikkelingen, interne kaders enzovoorts). Daarnaast
hebben de ontwikkelingen rond de zogeheten 'regionale verankeringen' de taken doen
toenemen.
Al dit soort ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat onderwijsmanagers zich meer
moeten richten op continue herinrichting van de organisatie, en op het voeren van beleid
inzake personeel, onderwijs en kwaliteit.
2.4 Onderwijsondersteunend personeel
Bij taakaspecten als kenmerken van het werk van onderwijsondersteunend personeel
(oop) kan op basis van onderzoeksgegevens onderscheid worden gemaakt tussen algemene
taakaspecten (taakomvang en het type taken) en specifieke taakaspecten (regelmogelijkheden
en de relatie met collega's en leidinggevenden). Bij kenmerken van de
werksituatie gaat het om de betrokkenheid van het onderwijsondersteunend personeel
bij taken van leraren. Bij kenmerken van de werkende gaan de onderzoeken in op opleiding,
geslacht en leeftijd.
In deze paragraaf wordt de werkdruk van oop'ers in het basisonderwijs, het voortgezet
speciaal onderwijs en het voortgezet onderwijs besproken. Over werkdruk van oop'ers in
de bve-sector zijn nog geen onderzoeksgegevens beschikbaar. Daarom wordt deze groep
medewerkers hier buiten beschouwing gelaten.
38 Onderwijsraad, augustus 2002