TOERUSTEN = UITRUSTEN - Onderwijsraad

Het werk, en daarmee ook de werkdrukte, is bovendien voor de meeste
managers niet gelijkmatig over het jaar verspreid. Met name aan het begin van
het schooljaar en aan het einde (rapporten en voorbereidingen voor het nieuwe
schooljaar) is sprake van piekbelasting. De hogere managementniveaus, die
verder van de dagelijkse schoolpraktijk afstaan, hebben de hoogste werkdrukte,
maar hebben van piekbelasting het minst last.
2 Taakbesteding
Bij de taakbesteding (de verdeling van de tijd over de taken) wordt met name de
diversiteit aan taken als werkdrukverhogend genoemd. Taken zijn versnipperd
en schoolleiders worden te veel gestoord door acute ontwikkelingen. Het takenpakket
is zeer breed, met taakgebieden als onderwijs, coördinerende taken op
onderwijsgebied en taken op personeel, financieel en materieel terrein. Het
vereiste integrale management - zorg voor onderwijs, mensen en middelen in
samenhang - betekent ook een verzwaring van het takenpakket. 5 Verder zijn
managers ruimschoots betrokken bij interne en externe communicatie. De
interne communicatie is arbeidsintensiever geworden als gevolg van het toenemen
van het aantal managementlagen en daarnaast ook door het grotere aantal
deeltijders dat in het onderwijs werkzaam is. Ook externe communicatie en
overleg werden arbeidsintensiever, bijvoorbeeld door de WSNS-operatie in het
primair onderwijs en de regionale positionering van regionale opleidingencentra
(ROC's) die in de bve-sector speelt.
3 Officiële en feitelijk uitgevoerde taken
Ten derde kunnen verschillen tussen officiële en feitelijk uitgevoerde taken tot
werkdruk leiden. Over het algemeen is er een redelijke overeenkomst tussen
beide, maar toch zijn er wel discrepanties. Zo komen in het primair onderwijs de
bovenschoolse managers niet aan coördinerende taken toe, de directeuren niet
aan strategische en coördinerende taken op het terrein van het personeelsbeleid,
en de adjuncten niet aan coördinerende personeelstaken. Daarentegen staat
ruim de helft van de directeuren en meer dan tachtig procent van de adjuncten
regelmatig voor de klas (een kwart, respectievelijk de helft van de werktijd
gemiddeld). Dat is ook het geval voor een flink aantal directeuren zonder officiële
lestaak, met name in de grote steden (47%; elders ligt dit percentage de
helft lager). Verder zijn schoolleiders een groot deel van hun tijd kwijt aan administratieve
zaken, en in sommige gevallen ook aan klusjes als het vervangen van
lampen en dergelijke.
In het voortgezet onderwijs is sprake van soortelijke discrepanties. Ook daar
geeft een - beperkter - aantal directeuren (ruim 10%) en adjuncten (40%) regelmatig
lessen. Dat geldt met name in de grote steden ook voor een niet onaanzienlijk
deel van de leidinggevenden zonder officiële lestaak (14%).
In de bve-sector is niet of nauwelijks sprake van lesverplichtingen en worden de
meeste taken die officieel tot het takenpakket horen ook daadwerkelijk uitgevoerd.
Alleen blijken afdelings- en opleidingsdirecteuren en teamleiders niet
5 Overigens wil integraal management niet zeggen dat iedereen alle leidinggevende taken verricht: er is een zekere
taakspreiding tussen de verschillende niveaus van de schoolleiding.
34 Onderwijsraad, augustus 2002